Tο δέντρο της ελιάς

Tο δέντρο της ελιάς

Tο δέντρο της ελιάς είναι αειθαλές και το σχήµα και το µέγεθός της είναι
ανάλογο µε την ποικιλία, τη γονιµότητα του εδάφους, τις καλλιεργητικές
φροντίδες και τις κλιµατολογικές συνθήκες. Tο δέντρο της ελιάς είναι αιω-
νόβιο και το οφείλει όχι µόνο στην αντοχή της στις αντίξοες καιρικές συν-
θήκες, αλλά και στην ιδιότητά της  να ανανεώνεται µε το κλάδεµα.
Oι ρίζες αµέσως µετά τον κορµό είναι χοντρές και επιφανειακές. O όγκος
του ριζικού συστήµατος βρίσκεται σε βάθος µεταξύ 20-70 εκ. Λίγες είναι οι
ρίζες που προχωρούν σε βάθος 1-1,20 µέτρα και κυρίως στα ξερά και πε-
τρώδη εδάφη. Στα ξερά και πετρώδη εδάφη οι ρίζες εισχωρούν βαθιά πέ-
ραν του ενός µέτρου, για ανεύρεση υγρασίας και θρεπτικών στοιχείων, γε-
γονός που βοηθά την ελιά να είναι ανθεκτική στην ξηρασία. Σε τέτοια εδά-
φη η ελιά επεκτείνει τις ρίζες της προς πολλές κατευθύνσεις και υπολογί-
ζεται πως οι ρίζες καλύπτουν επιφάνεια 7-8 φορές µεγαλύτερη από τη φυλ-
λώδη επιφάνειά της, ενώ στα µη πετρώδη εδάφη συνήθως είναι µόνο 3-4
φορές µεγαλύτερη. Eποµένως η ελιά είναι επιπολαιόρριζο δέντρο και γι'
αυτό πρέπει να αποφεύγονται οι βαθιές καλλιέργειες.
O κορµός είναι κυλινδρικός και ανώµαλος. Στα ηλικιωµένα δέντρα χοντραί-
νει πολύ, ανάλογα µε την ποικιλία, το έδαφος κτλ. 'Eχει πάντοτε ρόζους µε
πολλά τυφλά µάτια από τα οποία βγαίνουν νέα βλαστάρια. O φλοιός στα νε-
αρά δέντρα είναι οµαλός και λείος µε χρώµα σταχτοπράσινο, ενώ όσο µε-
γαλώνει το δέντρο ο φλοιός ζαρώνει, σχίζεται προς τα έξω, φελλοποιείται
και το χρώµα γίνεται σκούρο  σταχτί ως µαύρο.
Aνάλογα µε την ποικιλία, τα κλωνάρια έχουν κατεύθυνση όρθια (ορθόκλαδα
δέντρα), άλλα πλάγια (πλαγιόκλαδα)  και άλλα επικλινή (κρεµόκλαδα δέ-
ντρα). Tα φύλλα είναι στενά, λογχοειδή, µακρουλά ή πλατιά κτλ., ανάλογα
µε την ποικιλία. Bγαίνουν στο βλαστό συνήθως δύο-δύο και το ένα απέναντι
από το άλλο. Tα φύλλα ζουν 2-3 χρόνια.
H ελιά φέρει τριών ειδών µάτια, τα φυλλοφόρα, τα ανθοφόρα και τα ουδέ-
τερα. H διαµόρφωση σε ανθοφόρα µάτια γίνεται στο τέλος του χειµώνα
προς τις αρχές της άνοιξης, περίπου 2,5 µήνες πριν την ανθοφορία. Λί-
γες µέρες προτού αρχίσει η νέα βλάστηση, τα κορυφαία ουδέτερα µάτια
µετατρέπονται σε φυλλοφόρα επάκρια µάτια για προέκταση του βλαστού,
και τα µασχαλικά ουδέτερα σε ανθοφόρα ή φυλλοφόρα.
Aν η ελιά κλαδευτεί και λιπανθεί µε αζωτούχα λιπάσµατα, προτού ακόµα
διαµορφωθούν τα µάτια, αυτό επιδρά ώστε πολλά ουδέτερα µάτια, στους
νέους βλαστούς, να µετατραπούν σε ανθοφόρα και να έχουµε έτσι ανθο-
φορία και καρποφορία στη νέα βλάστηση, εφόσον υπάρχει επαρκής υγρα-
σία στο έδαφος.Tα άνθη είναι σε βότρεις και ανάλογα µε την ποικιλία
κυµαίνονται από 10-20
που βγαίνουν στις µασχάλες των φύλλων ή στην κορυφή των βλαστών. Tα
άνθη είναι µικρά, κιτρινόλευκα, ευώδη. H ύπαρξη ατελών ανθέων οφείλεται
σε διάφορα αίτια, ένα από τα οποία είναι και η έλλειψη επαρκούς φυλλώµα-
τος. 'Oσο λιγότερα φύλλα έχει µια ελιά τόσο περισσότερα ατελή (ελαττω-
µατικά) άνθη παρατηρούνται. Mπορεί η ανθοφορία να είναι µεγάλη αλλά λί-
γα άνθη δίνουν καρπό. Eποµένως, φροντίδα κάθε καλλιεργητή θα πρέπει να
είναι η αύξηση, όσο το δυνατό, του αριθµού των φύλλων, ανάλογα µε τη γο-
νιµότητα του εδάφους και τα διαθέσιµα θρεπτικά στοιχεία, και να λαµβάνο-
νται µέτρα ώστε να προστατεύεται το φύλλωµα από αρρώστιες, (όπως Κυ-
κλοκόνιο κτλ.).
O καρπός της ελιάς λέγεται δρύπη και αποτελείται από τη φλούδα, τη σάρ-
κα, η οποία είναι πλούσια σε λίπη, και από τον πυρήνα. 'Eχει σχήµα σφαιρι-
κό ή ελλειψοειδές και το µέγεθος είναι ανάλογο της ποικιλίας.







http://www.moa.gov.cy