Το μάζεμα της ελιάς (κάπου το 1960-70)

Το μάζεμα της ελιάς (κάπου το 1960-70)

      

Το μάζεμα της ελιάς

<<όπου κι αν λάχω κατοικία 

δε μου απολείπουν οι καρποί,                      

ως τα βαθιά μου γηρατεία

δε βρίσκω στη δουλειά ντροπή.

Μ'έχει ο Θεός ευλογημένη

κι είμαι γεμάτη προκοπή.

Είμαι η ελιά η τιμημένη.>>

Κωστής Παλαμάς.

 "Το λιομάζωμα" του λαικού ζωγράφου ΘΕΟΦΙΛΟΥ

Το μάζεμα της ελιάς ήταν πάντα οικογενειακή υπόθεση.Οι γονείς μας μας ξυπνούσαν το χάραμα. Και εγώ με τον αδελφό μου όταν δεν είχαμε σχολείο συνήθως το Σάββατο (τις Κυριακές είχαμε Εκκλησία) και τις διακοπές των χριστουγέννων.

Τέλη Οκτωβρίου αρχές Νοεμβρίου (στο χωριό μου η ημερομηνία ήταν τον Νοέμβριο, την επομένη  μέρα του Αγίου Νεκταρίου, την 10η Νοέμβρη) κάθε χρόνο αρχίζει το μάζεμα της ελιάς. Στο νου μου έρχονται οι κουβέντες που άκουγα τέτοιο καιρό στο χωριό που ζούσα όταν ήμουν παιδί. "δεν έβρεξε φέτος και έβρασαν οι ελιές, τις ελιές τις χτύπησε δάκος, οι ελιές κόβουνε, οι ελιές πέφτουνε, είναι να μαζευτούν όλες μία κι'έξω, έρχονται ψηλά οι ελιές, θα πάρουμε τά  αριολόγια και μετά θα πάμε στις  γιοματάρες, φέτος δεν θα κάνουμε λάδι ούτε για το σπίτι, φέτος είναι γεμάτες θα πουλήσουμε κιόλας κλπ.κλπ.

Ευλογημένο δέντρο η ελιά. Ο αγρότης έχει ιδιαίτερο δεσμό με την ελιά. Όργωμα, κλάδεμα, λίπασμα ψέκασμα πότισμα. Περιποιείται την ελιά όλο το χρόνο και η ελιά τον με τον ιδρώτα του και η ελιά τον ανταμείβει πάντα, όσο κακή και αν είναι η χρονιά.

   

    

  

 Στο χωριό και εμείς τα παιδιά όταν είχαμε ελεύθερο χρόνο από το σχολείο, πέρναμε μέρος στο μάζεμα της ελιάς. Αν και η επιθυμία μας ήταν να μαζέψουμε ελιές από πάνω τις λεγόμενες ποδιές (τα χαμηλά κλαδιά), οι γονείς μας ήθελαν να μαζεύουμε τα χαμολόγια. 

ντέστα

Είχαμε την ντέστα δίπλα και μόλις γέμιζε η φούχτα μας ρίχναμε τις ελιές μέσα. Ο μπαμπάς φώναζε και με τα δύο χέρια να μαζεύετε τις ελιές μην αφήνετε καμιά, ψάχτε καλά και μέσα στα χορτάρια. (σε αυτό το σημείο θυμάμαι να μαζεύω χαμολόι, χώνοντας τα χέρια μου μέσα στις αφάνες και το τσικνόβορο να δυναμώνει. Περιττό να αναφέρω ότι δεν αισθανόμουν τα χέρια μου από το κρύο και τα αγκάθια από τις αφάνες. 'Ομως και τα λόγια του πατέρα ότι πρέπει να τελειώσει η ελιά για να φύγουμε δεν άφηνε άλλες επιλογές). "Άντε και το βράδυ όσες μαζέψετε θα τις πουλήσετε στο μαγαζί και τα λεφτά δικά σας να πάρετε ότι θέλετε". Και εμείς βέβαια δεν βλ'επαμε την ώρα να πάμε στο μαγαζί να πουλήσουμε τις ελιές και να αγοράσουμε τσίχλες μπισκότα γεμιστά μαντολάτο βυσσινάδα και ότι άλλο μας άρεσε. Στην ανυπομονησία μας να γεμίσουμε την ντέστα γρήγορα μαζεύαμε και καμιά ελιά από πάνω. 

φαγητό στο χωράφι

Το μεσημέρι ήταν η ώρα του φαγητού, ήταν πραγματική απόλαυση. Και αφού στις ελιές λέμε ανοίγει και η όρεξη ότι και να υπήρχε ήταν πεντανόστιμο. Απαραίτητο το παξιμάδι, το τουλουμοτύρι, ντομάτες, κρεμμύδι και βέβαια το κρασί η ρετσίνα. Η παρέα συνήθως ήταν μεγάλη. Υπήρχε αλληλοβοήθεια τα απαλάιτικα όπως τα λέγαμε. Αλληλοπειράγματα, καλαμπούρι, γέλια, κοτσομπολιά.

Μας άρεσε ιδιαίτερα να μαζεύουμε και εμείς ελιές όπως οι μεγάλοι, όχι μόνο τα χαμολόγια. Η χαρά μας

ήταν απερίγραπτη όταν μας επέτρεπαν να δένουμε το ταγάρι στη μέση και να μαζεύουμε ελιές, είτε χρησιμοποιώντας τη σκάλα, τριπόδι, είτε ανεβαίνοντας πάνω στην ελιά. 

Σούρουπο σχεδόν με το γαιδουράκι φορτωμένο τα σακιά με τις ελιές, πανωγόμι κανένα κομέννο κλαδί ελιάς για να φάι η κατσίκα, κόβωντας και κανένα κόκκινο , κατακόκκινο κούμαρο για το δρόμο φθάναμε σπίτι.

Όταν συγκεντρωνόνταν σπίτι αρκετός καρπός, γινόταν η μεταφορά στο λιντριβιό.

  

Ήταν πραγματική μαγεία να παρακολουθείς τη διαδικασία που έβγαινε το λάδι.  

  

Λάδι χωρίς οξέα αλλά και το λιοκόκι μεταφερόταν στο σπίτι που το χρησιμοποιούσαμε σαν τροφή κυρίως για τις κότες.

Πόσο σου ήρθαν οι ελιές, ρωτούσε ο ένας τον άλλο. Κάτω από τέσσερις - Τρεισίμησι -Κάτω από τρεις, άκουγες στις γειτονιές.

Θυμάμαι το μάζεμα της ελιάς σαν ένα πανηγύρι. Πανηγύρι δουλειάς. Όλο το χωριό στο πόδι.

Ευτυχισμένοι οι παπούδες και οι γιαγιάδες που μαζί με τα παιδιά τους και τα αγκόνια τους μάζευαν τις ελιές τους. Δέν έμενε κουκούτσι. Ούτε κάτω ούτε πάνω στα δέντρα. Σαν πουλιά οι γονείς μας στη ψηλότερη κορυφή με τα ταγάρια στη μέση, χωρίς χτένια και λιοπάνια τότε, γέμιζαν τα σακιά τραγουδώντας.

Χρόνια πού δεν ξαναγυρίζουν.

Η διαδικασία στα παλιά ελαιοτριβεία

Τα παλιά χρόνια οι ελιές μεταφέρονταν στο ελαιοτριβείο με ζώα και αποθηκεύονταν σε ένα μικρό δωμάτιο. Στην συνέχεια οι ελιές ρίχνονταν στο αλώνι, ένα μεγάλο κυκλικό μέρος, στο οποίο δύο περιστρεφόμενες πέτρες πολτοποιούσαν τις ελιές. Στο ελαιοτριβείο οι πέτρες περιστρέφονταν χειροκίνητα ή με τη βοήθεια κάποιου ζώου και αργότερα μηχανικά.  Όταν τελείωνε η πολτοποίηση, το μίγμα, έπεφτε από το αλώνι σε μια στέρνα από μια μικρή έξοδο. Με κουβάδες ο πολτός μεταφερόταν σε μεγάλα τρίχινα τσουβάλια ή σε πανιά (μποξάδες) που στοιβάζονταν το ένα πάνω στο άλλο στο πιεστήριο.

Στο πάνω μέρος του πιεστηρίου τοποθετούσαν μια χοντρή λαμαρίνα για να στερεώνονται και με τις μανιβέλες, ασκούσανε πίεση για να στύψουν το πολτό, ενώ ταυτόχρονα κάποιος άλλος έριχνε από πάνω ζεστό νερό.

Ο χυμός της ελιάς έπεφτε σε γούρνα, όπου στο κάτω μέρος έμενε το νερό και στην επιφάνεια το λάδι. Ο διαχωρισμός γινόταν με το χέρι, με την βοήθεια μιας κουτάλας.

'

       www.ftiaxno.gr

www.e-thrapsano.gr

karpasha.com

Kaliopi meimeti vatika news

read more " Το μάζεμα της ελιάς (κάπου το 1960-70) "

Μεσογειακή διατροφή υγεία και την ευεξία

Μεσογειακή διατροφή  υγεία και την ευεξία 


Είναι εκπληκτικό πώς η μεσογειακή διατροφή συνδυάζεται με την υγεία και την ευεξία. Η χαμηλή κατανάλωση κρέατος και βουτύρου ελαχιστοποιεί τη λήψη των κορεσμένων λιπών, τα οποία αυξάνουν τα επίπεδα της κακής χοληστερόλης, που είναι υπεύθυνη για τις καρδιοπάθειες.
Η μεσογειακή διατροφή, πλήρης σε ανεπεξέργαστα δημητριακά, κόκκινο κρασί, νωπούς καρπούς, καρύδια, φασόλια, θαλασσινά και ελαιόλαδο, έχε

ι συνδεθεί με τη μακροζωία, τα μικρότερα ποσοστά καρδιαγγειακών παθήσεων και την προστασία κατά ορισμένων καρκίνων. Τα βασικά θρεπτικά συστατικά αυτής της διατροφής περιλαμβάνουν τη βήτα-καροτίνη, τη βιταμίνη C, τις τοκοφερόλες, τις πολυφενόλες και τα πρόσθετα ουσιαστικά μεταλλικά στοιχεία.
Το πρόσθετο παρθένο ελαιόλαδο είναι βεβαίως ένα μεγάλο κεφάλαιο της μεσογειακής διατροφής σε δεκαέξι χώρες της Μεσογείου, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, στη Γαλλία και στην Ιταλία. Πολλοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν πως αυτή η διατροφή και κυρίως το ελαιόλαδο, είναι οι κύριοι παράγοντες στο γεγονός ότι οι κάτοικοι των μεσογειακών χωρών είναι 20% λιγότερο πιθανό να αντιμετωπίσουν ασθένειες στεφανιαίων αρτηριών, έναντι των αμερικανών πολιτών.

Η ευνοϊκή δράση του ελαιόλαδου στην ανάπτυξη των νεαρών οργανισμών σύμφωνα με τους Crawford et al. (1980) αποδίδεται στον ρόλο που διαδραματίζει το ελαϊκό οξύ που βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα στο ελαιόλαδο. Επίσης πολύ αξιόλογος είναι ο ρόλος του λινελαϊκού οξέος το οποίο συναντάται στο ελαιόλαδο στην ίδια περίπου περιεκτικότητα με το μητρικό γάλα.

Το 2004, το FDA των Ηνωμένων Πολιτειών, στην γενικότερη στρατηγική του να εκπαιδεύσει το κοινό σχετικά με συνήθειες υγιεινής διατροφής, επέτρεψε στους τυποποιητές ελαιολάδου να χρησιμοποιούν την ακόλουθη φράση στις ετικέτες τους: "Περιορισμένες και όχι τελικές επιστημονικές αποδείξεις δείχνουν ότι η κατανάλωση περίπου 2 κουταλιών της σούπας (23 γρ.) ελαιολάδου καθημερινά μπορεί να μειώσει τον κίνδ

υνο στεφανιαίας νόσου λόγω των μονοακόρεστων λιπαρών του ελαιολάδου. Για να επιτευχθεί αυτό, το ελαιόλαδο πρέπει να αντικαταστήσει την αντίστοιχη ποσότητα κορεσμένων λιπαρών και να μην αυξηθεί η συνολική πρόσληψη ημερησίων θερμίδων."
Το γεγονός αυτό δείχνει πόσο σημαντική είναι για κάποιες χώρες η εκπαίδευση των πολιτών για τα πλεονεκτήματα μιας υγιεινής διατροφής όπως η Μεσογειακή.

read more " Μεσογειακή διατροφή υγεία και την ευεξία "

Εχθροί και Ασθένειες της Ελιάς

Εχθροί και Ασθένειες της Ελιάς

'Οπως όλα τα δέντρα έτσι και η ελιά έχει εχθρούς και ασθένιες.

Ορισμένοι εχθροί της ελιάς είναι:

Δάκος  

 O Δάκος είναι µια µικρή µύγα µήκους 4-5 χιλιοστών µε κεφαλή ξαν-

θοκίτρινη. Tα µάτια της έχουν πράσινες µεταλλικές ανταύγειες, ο

θώρακας έχει χρώµα κιτρινοκαφέ και η κοιλιά της είναι καστανοκί-

τρινη. Tα φτερά της είναι διαφανή µε µια µικρή καστανή κηλίδα

στην κορυφή.

O Δάκος τρέφεται αποκλειστικά από τον καρπό της ελιάς. Όλες οι

ποικιλίες γενικά προσβάλλονται από το Δάκο, άλλες σε µικρότερο

και άλλες σε µεγαλύτερο βαθµό. H ποικιλία Mαντζανίλο, για παρά-

δειγµα, θεωρείται περισσότερο ευαίσθητη από την Kορωνέικη και

την Nτόπια . 

H καταπολέµηση του Δάκου γίνεται µε δολωµατικούς και καθολι-

κούς ψεκασµούς. Για να είναι αποτελεσµατικοί οι ψεκασµοί θα πρέ-

πει να γίνονται στον κατάλληλο χρόνο και, όπου είναι δυνατό, πά-

νω σε οµαδική βάση. O ψεκασµός σε µια περιοχή να συµπληρώνε-

ται το αργότερο µέσα σε 7 µέρες. 

Πυρηνοτρύτης

Πυρηνοτρήτης είναι ένα έντομο που ανήκει στην τάξη των Λεπιδοπτέρων, δηλαδή των πεταλούδων. Το έντομο είναι μια πολύ μικρή πεταλούδα γκρίζου χρώματος. Στο στάδιο του σκουληκιού, το έντομο προκαλεί σοβαρές ζημιές στα φύλλα, τα άνθη και τον ελαιόκαρπο. Για κάθε ένα από τα όργανα αυτά της ελιάς έχει και μια γενεά. Τη φυλλόβιο, την ανθόβιο και την καρπόβιο.

Το σκουλήκι της φυλλόβιου γενεάς εμφανίζεται το Φεβρουάριο-Μάρτιο αλλά δεν προκαλεί οικονομική ζημιά, γι΄αυτό δεν συστήνεται οποιαδήποτε επέμβαση.

Οι ελαιοκαλλιεργητές πρέπει να επιδιώξουν την καταπολέμηση της ανθόβιου γενεάς του Πυρηνοτρήτη, της οποίας το σκουλήκι εμφανίζεται περί το τέλος Απριλίου με αρχές Μαΐου. Εφόσον γίνει καταπολέμηση της γενεάς αυτής ο πληθυσμός του εντόμου της καρπόβιου γενεάς μειώνεται σημαντικά, έτσι ώστε η ζημιά που προκαλείται στον καρπό να είναι πολύ μικρή. Πολλές φορές μάλιστα είναι ανύπαρκτη.

Ρυγχίτης

Μικρό κολεόπτερο μήκους 5-6 mm με χαρακτηριστικό ρύγχος. Ολοκληρώνει μια γενεά σε 2 χρόνια. Διαχειμάζει ως ανεπτυγμένη προνύμφη στο έδαφος τον πρώτο χειμώνα και ως τέλειο στο έδαφος το δεύτερο χρόνο. Τα τέλεια αυτά βγαίνουν από το έδαφος Απρίλιο-Μάιο και φτάνουν στο φύλλωμα όπου τρέφονται για λίγες εβδομάδες από τα τρυφερά φύλλα και τις κορυφές των νεαρών βλαστών. Όταν δημιουργηθούν οι καρποί τρέφονται απ’ αυτούς τρυπώντας με το ρύγχος τη σάρκα και προκαλούν πρώιμη καρπόπτωση. Τον Ιούλιο-Αύγουστο, αφού ανοίγει μία οπή μέχρι το ενδοκάρπιο (πυρήνα) τοποθετεί με τον ωοθέτη ένα αυγό, το οποίο σε 10 ημέρες εκκολάπτεται και η νεαρή προνύμφη ορύσσει στοά που φτάνει στο σπέρμα το οποίο τρώει. Οκτώβριο-Νοέμβριο οι προνύμφες έχουν ολοκληρώσει την ανάπτυξή τους, εγκαταλείπουν τον καρπό και μπαίνουν στο έδαφος όπου παραμένουν ως το τέλος του επόμενου θέρους ή αρχές φθινοπώρου οπότε νυμφώνεται. Την επόμενη άνοιξη βγαίνουν τα τέλεια.

Καλόκορη

Είναι ένα μακρόστενο ημίπτερο, μήκους 7-8mm, με λεπτά και μακριά πόδια. Έχει 1 γενεά το χρόνο και διαχειμάζει στο στάδιο του αυγού σε σχισμές των κλαδιών. Την άνοιξη εμφανίζονται οι νύμφες οι οποίες κατεβαίνουν από τα δένδρα στο έδαφος και προσβάλλουν ποώδη φυτά, κυρίως τσουκνίδες. Από τα τέλη Μαρτίου ενηλικιώνονται και εγκαθίστανται στους οφθαλμούς και τις ταξιανθίες, από όπου απομυζούν φυτικούς χυμούς. Η ωοτοκία γίνεται από τέλη Απριλίου έως μέσα Ιουνίου. 

Βαμβακάδα ή Ψύλλα

                                                 

Η Βαμβακάδα παρεμποδίζει τη διαδικασία της γονιμοποίησης, καθώς σχηματίζει αποικίες στις ταξιανθίες με αποτέλεσμα αυτές να καλύπτονται από βαμβακώδη εκκρίματα. Παράλληλα, προκαλεί εξασθένιση των δένδρων λόγω α­πομύζησης φυτικών χυμών και α­νάπτυξη των μυκήτων της καπνι­άς.

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΧΘΡΩΝ
Για την αντιμετώπιση των παραπάνω εχθρών  εκτελούνται επαναληπτικοί ψεκασμοί με Εντομοκτόνα.

  

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

Κυκλοκόνιο

Η ασθένεια προκαλεί μεγάλη εξασθένιση των δένδρων λόγω της μεγάλης φυλλόπτωσης και μείωση της παραγωγής μέχρι ακαρπίας.

Προσβάλλει τα φύλλα, τους μίσχους των φύλλων και τους ποδίσκους των ταξιανθιών.

Γλοιοσπόριο

Προσβάλλει κυρίως τους καρπούς κοντά στην ωρίμανση ή ώριμους. Η προσβολή αρχίζει κυρίως από την κορυφή του καρπού ή το σημείο πρόσφυσής του με τον ποδίσκο. Στην αρχή εμφανίζεται κηλίδα καστανοϊώδης η οποία εξαπλώνεται και καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του καρπού. 

Κερκόσπορα 

Προκαλεί κηλίδωση στους καρπούς και τα φύλλα

Στους πράσινους καρπούς εμφανίζονται καστανές κηλίδες ελαφρά βυθισμένες διαμέτρου 4-10mm. Κάτω από τις κηλίδες ο ιστός είναι καστανός.

Στα φύλλα, στην επάνω επιφάνεια του ελάσματος εμφανίζονται κίτρινες περιοχές οι οποίες στη συνέχεια εξελίσσονται σε νεκρωτικές 

read more " Εχθροί και Ασθένειες της Ελιάς "

Η ιστορία της ελιάς και το ελαιόδενδρο

Η ιστορία της ελιάς και το ελαιόδενδρο


Η ελιά κατάγεται από τη Μικρά Ασία και εξαπλώθηκε από το Ιράν, τη Συρία και την
Παλαιστίνη στην υπόλοιπη Μεσόγειο πριν από 6.000 χρόνια περίπου. Είναι ένα από
τα αρχαιότερα καλλιεργούµενα δένδρα στον κόσµο,  το οποίο υπάρχει πριν από την
ανακάλυψη της γραφής. Καλλιεργήθηκε στην Κρήτη πριν από 3.000 χρόνια και ίσως
αποτελούσε την πηγή πλούτου του Μινωικού πολιτισµού. Οι Φοίνικες διέδωσαν την
καλλιέργεια της ελιάς στις Μεσογειακές ακτές της Αφρικής και της Νότιας Ευρώπης.
Επίσης, καρποί ελιάς έχουν βρεθεί σε αιγυπτιακούς τάφους που χρονολογούνται από
το 2.000  π.Χ.  Η καλλιέργεια της ελιάς εξαπλώθηκε στους Έλληνες και αργότερα
στους Ρωµαίους.
Η χρήση του ελαιολάδου είναι γνωστή σε πολλές θρησκείες και πολιτισµούς.
Χρησιµοποιείται πολλές φορές κατά τη διάρκεια θρησκευτικών τελετών,  όπως π.χ.
στο µυστήριο της βάπτισης.
Κατά την περίοδο των ισπανικών κατακτήσεων, ιεραπόστολοι µετέφεραν το αµπέλι
και την ελιά στην Καλιφόρνια,  για τροφή αλλά και για τελετουργική χρήση.  Το
ελαιόλαδο χρησιµοποιήθηκε επίσης για να χριστούν οι νέοι βασιλείς των Ελλήνων
και των Ιουδαίων.  Επίσης,  οι Έλληνες στεφάνωναν τους νικητές των αγώνων  µε
κλαδιά ελιάς. Τέλος,  το ελαιόλαδο χρησιµοποιήθηκε για να αλείφουν τους νεκρούς
σε πολλούς πολιτισµούς.

Τα ελαιόδενδρα στο Όρος των Ελαιών στην Ιερουσαλήµ,  υπολογίζεται ότι
βρίσκονται εκεί περισσότερο από 2000  χρόνια.  Εντούτοις,  δεν είναι γνωστή η
ποικιλία των δένδρων στον ελαιώνα αυτό. Το ελαιόδενδρο έχει καλλιεργηθεί τόσο
πολύ από τον άνθρωπο στο πέρασµα του χρόνου,  ώστε είναι δύσκολο να
προσδιοριστεί η εξέλιξη των ποικιλιών και των κλώνων της ελιάς.  Στους
περασµένους αιώνες, η καλλιέργεια της ελιάς έχει εξαπλωθεί στη Βόρεια και Νότια
Αµερική, στην Ιαπωνία, τη Ν. Ζηλανδία και την Αυστραλία (∆ιαδίκτυο 2).
Η ελιά (Olea europaea) είναι ένα µικρό αειθαλές δένδρο το οποίο φτάνει τα 3 - 5 m
ύψος.  Γενικά,  η καλλιέργεια της ελιάς απαιτεί χρόνο,  καθώς η πρώτη αποδοτική παραγωγή υπολογίζεται  µετά από 8 - 10  χρόνια. Βέβαια υπάρχουν και ποικιλίες οι
οποίες δίνουν εξαιρετική παραγωγή  µέσα σε 4 - 6  χρόνια. Το δένδρο φέρει  µικρά,
ηµίλευκα λουλούδια το Μάιο και έχει χαρακτηριστικά  µικρά φύλλα: µε απαλό
πράσινο χρώµα στο πάνω µέρος και ασηµί στο κάτω. Ο καρπός αρχίζει να ωριµάζει
τον Οκτώβρη, όπου και γίνεται η συγκοµιδή, αν η παραγωγή προορίζεται για βρώση,
όπως οι γνωστές πράσινες ελιές τουρσί.  Σιγά σιγά οι ελιές αρχίζουν να  µαυρίζουν
µέχρι το ∆εκέµβρη όπου και συλλέγονται,  αν πρόκειται να καταναλωθούν σαν
αλατισµένες ή µαύρες τουρσί ή να σταλούν για παραγωγή ελαιόλαδου. Η σύσταση
του ελαιόκαρπου φαίνεται στον πίνακα 1. Ο καρπός της ελιάς περιέχει ένα κουκούτσι
το οποίο αποτελείται από 30% λιπίδια, 20% υδατάνθρακες και 50% νερό.

Εικόνα 1: Το ελαιόδενδρο κατά την περίοδο της καρποφορίας.

Η απόδοση του δένδρου είναι ουσιαστικά διετής:  τον ένα χρόνο µεγαλώνει και τον
άλλο δίνει περισσότερο καρπό.  Παρόλα αυτά, µεγαλύτερες ποσότητες ελαιόλαδου
και αποβλήτων παράγονται κάθε χρόνο.  Αυτή η ιδιοµορφία στην καλλιέργεια της
ελιάς αρχικά οφείλεται σε βιολογικούς παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την
ανάπτυξη του δένδρου,  και λιγότερο στις ιδιαίτερες κλιµατολογικές συνθήκες που
επικρατούν στη λεκάνη της Μεσογείου. Εντούτοις έχει σηµειωθεί σηµαντική πρόοδος
στις µεθόδους καλλιέργειας τα τελευταία 30 χρόνια που αποσκοπούσε στη βελτίωση
της παραγωγής, αλλά η ασταθής παραγωγή και η ολοένα και µεγαλύτερη ζήτηση της
αγοράς ακόµη παραµένουν πρόβληµα (Azbar et al., 2004).
  Σχήµα 3: Τα επιµέρους τµήµατα του καρπού.

 Μεσοκάρπιο    Κουκούτσι    Πυρήνας

  

Πίνακας 1: Βασικά συστατικά των επιµέρους τµηµάτων του καρπού

Συστατικά                        Μεσοκάρπιο (%)    Κουκούτσι (%)       Πυρήνας (%)
Νερό                                  50 - 60                      9,3                             30
Λάδι                                  15 - 30                      0,7                             27,3             
Αζωτούχες ενώσεις            2 - 5                        3,4                             10,2
Σάκχαρα                              3 - 7,5                     41                               26,6
Κυτταρίνη                           3 - 6                        38                                 1,9
Μέταλλα                             1 - 2                        4,1                                1,5
Πολυφαινόλες                    2 - 2,25                   0,1                            0,5 - 1
Άλλα                                    -                            3,4                               24












http://www.nea.gr

read more " Η ιστορία της ελιάς και το ελαιόδενδρο "

Οδηγός Γεύσης στους τύπους ελαιολάδου

Οδηγός Γεύσης

Για να μπορέσετε να καταλάβετε τη διαφορά ανάμεσα στους διαφορετικούς τύπους ελαιολάδου, θα πρέπει πρώτα να γνωρίζετε αυτούς τους τύπους και από τι αποτελούνται: Έξτρα παρθένο ελαιόλαδο προέρχεται από την παραγωγή μόνο παρθένου ελαιολάδου, έχει οξύτητα όχι μεγαλύτερη από 0,8% και έχει ανώτερη και έντονη γεύση. Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο σε πολλές παραγωγικές χώρες είναι λιγότερο από το 10% της παραγωγής ελαιολάδου. Χρησιμοποιείται στο φαγητό, στις σαλάτες και μπορεί να προστεθεί στο φαγητό ωμό. Παρθένο ελαιόλαδο προέρχεται από την παραγωγή μόνο παρθένου ελαιολάδου, έχει οξύτητα όχι μεγαλύτερη από 2% και έχει καλή γεύση. Ελαιόλαδο είναι ανάμιξη παρθένου ελαιολάδου και ραφιναρισμένου ελαιολάδου με οξύτητα όχι πάνω από 1,5%. Συνήθως δεν έχει έντονη γεύση. Πυρηνέλαιο είναι ραφιναρισμένο λάδι από τον πυρήνα (κουκούτσι) της ελιάς σε πολλές περιπτώσεις αναμεμειγμένο με παρθένο ελαιόλαδο. Είναι κατάλληλο προς κατανάλωση αλλά δεν μπορεί να περιγραφεί σαν ελαιόλαδο. Έχει πιο ουδέτερη γεύση από το παρθένο ελαιόλαδο και για αυτό δεν προτιμάται από τους γνώστες. Παρόλα αυτά έχει την ίδια σύνθεση λιπαρών με το απλό ελαιόλαδο και υψηλή αντοχή στη θερμοκρασία, γιαυτό και προτιμάται σαν λάδι τηγανίσματος. Το Έξτρα Παρθένο ελαιόλαδο και το Παρθένο Ελαιόλαδο είναι φυσικά το ελαιόλαδο που θα επιλέξουμε για οικιακή χρήση στα φαγητά μας. Η γεύση του είναι έντονη και ελαφρώς πικρή αν είναι φρέσκο. Το χρώμα του είναι πράσινο έως σκούρο πράσινο. Αν το ελαιόλαδο είναι θολό σημαίνει ότι είναι φρέσκο και δεν έχει υποστεί φιλτράρισμα. Το φιλτράρισμα δεν είναι επεξεργασία του ελαιολάδου καθώς μόνο αφαιρεί τη λεγόμενη "μούργα".

read more " Οδηγός Γεύσης στους τύπους ελαιολάδου "

Συχνές ερωτήσεις για το ελαιόλαδο

Συχνές ερωτήσεις  για το ελαιόλαδο

1. Τι οξύτητα έχουν τα ελαιόλαδα; Σύμφωνα με τη νομοθεσία, το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο έχει οξύτητα μέχρι 0,8. 2.Τι σημαίνει οξύτητα; Είναι η ποσότητα ελεύθερων λιπαρών οξέων σε ένα λάδι. Όσο μικρότερη είναι αυτή η ποσότητα τόσο καλύτερη θα είναι η ποιότητά του. Άρα όσο χαμηλότερη η οξύτητα τόσο το καλύτερο σε ποιότητα και γεύση. 3. Τι είναι το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο; Ποια η διαφορά μεταξύ εξαιρετικού παρθένου και απλού ελαιολάδου; Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο είναι λάδι πολύ υψηλής ποιότητας το οποίο δεν έχει υποστεί καμία επεξεργασία και έχει οξύτητα εως 0,8. Το απλό ελαιόλαδο είναι μίγμα μιας ποσότητας εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου μαζί με επεξεργασμένο-ραφιναρισμένο ελαιόλαδο. Είναι χαμηλότερης ποιότητας και η οξύτητά του είναι εως 1. Η χαμηλή οξύτητα βασίζεται στο ότι το ελαιόλαδο έχει υποστεί επεξεργασία. Όταν το ελαιόλαδο υπόκειται σε επεξεργασία η οξύτητά του πέφτει αλλά η ποιότητά του είναι χαμηλότερη από αυτή του εξ. Παρθένου 4. Τι σημαίνει ψυχρή πίεση; Ότι το ελαιόλαδο εξάγεται από τους καρπούς ελιάς με διήθηση ή με φυγοκέντρηση του ελαιοπολτού σε θερμοκρασία έως 27 βαθμούς. Η χαμηλή αυτή θερμοκρασία εξασφαλίζει ότι διατηρούνται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου. 5. Πόσες θερμίδες έχει το ελαιόλαδο; Μια κουταλιά της σούπας έχει περίπου 126 θερμίδες. 6. Πώς μαγειρεύεται το ελαιόλαδο; Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο λόγω της φρουτώδης γεύσης του και της υψηλής ποιότητάς του είναι καλό να χρησιμοποιείται ωμό ώστε να μπορείτε να απολαύσετε στο μέγιστο τη γεύση του. Παρ' όλα αυτά, το ελαιόλαδο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στα μαγειρευτά προς το τέλος του μαγειρέματος. Όσον αφορά το τηγάνισμα, η θερμοκρασία μαγειρέματος δεν πρέπει να ξεπερνάει του 180 βαθμούς ώστε να μην καταστρέφονται οι θρεπτικές του ουσίες και να μην καίγεται. 7. Κάνει να τηγανίζω με ελαιόλαδο; Η πρέπει να προτιμώ σπορέλαια; Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι το τηγάνισμα με ελαιόλαδο είναι όχι μόνο ασφαλές αλλά κάνει και καλό στον οργανισμό. Με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπερθερμανθεί, το ελαιόλαδο κρατάει περισσότερα θρεπτικά από τα άλλα λάδια. Πρέπει να μην ξεπερνάμε κατά το τηγάνισμα τους 180 βαθμούς. Ένα ακόμη πλεονέκτημα είναι ότι δημιουργεί ένα λεπτό στρώμα πάνω στα φαγητά το οποίο εμποδίζει να εισχωρήσει πολύ λάδι στο βάθος της τροφής. Αυτό κάνει το φαγητό πιο νόστιμο αλλά και πιο υγιεινό. Τα τηγανισμένα φαγητά σε ελαιόλαδο έχουν λιγότερα λιπαρά από αυτά που έχουν τηγανιστεί σε άλλα λάδια. 3-4 φορές μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί το ίδιο λάδι στο τηγάνι. 8. Το χρώμα παίζει ρόλο στην ποιότητα του ελαιολάδου; Όχι, το χρώμα του λαδιού δεν έχει σχέση με την ποιότητά του. Πολλές φορές παίζει ρόλο η περιοχή προέλευσης και ο χρόνος συγκομιδής του ελαιοκάρπου για το χρώμα του ελαιολάδου. 9. Πώς πρέπει να αποθηκεύω το ελαιόλαδο; Οι δύο κύριοι εχθροί του ελαιολάδου είναι το φως και η ζέστη. Το ελαιόλαδο πρέπει να αποθηκεύεται απαραιτήτως μακριά από το φως και σε δροσερό μέρος. Εάν αγοράζετε ελαιόλαδο σε 5λιτρη συσκευασία είναι καλό να μεταγγίζετε το λάδι σε άλλες μικρότερες συσκευασίες, είτε γυάλινες είτε πλαστικές ειδικά εάν το καταναλώνετε αργά. 10. Ποια είναι η καλύτερη συσκευασία για το λάδι; Οι συσκευασίες οι οποίες κυκλοφορούν στα σούπερ μάρκετ είναι εγκεκριμένες από πλευράς υγιεινής. Το πλαστικό , το γυαλί και ο λευκοσίδηρος των δοχείων είναι κατάλληλα υλικά για τρόφιμα. Εάν γενικά καταναλώνετε το λάδι γρήγορα, όλες οι συσκευασίες είναι ανθεκτικές. Εάν όμως έχετε 5λιτρο δοχείο το οποίο κρατάτε για πολλούς μήνες, είναι καλό να μεταγγίζετε το λάδι σε άλλες μικρότερες κατά προτίμηση, γυάλινες. 11. Πώς μπορώ να καταλάβω εαν ένα λάδι έχει μούργα; Είναι θετικό ή αρνητικό για ένα λάδι να έχει μούργα; H μούργα είναι ένα ίζημα ανοιχτού χρώματος, το οποίο κατακάθεται στο κάτω μέρος της συσκευασίας. Το συσκευασμένο εξ. Παρθένο ελαιόλαδο δεν έχει μούργα γιατί περνάει από ελαφρύ φιλτράρισμα. Παρ' όλα αυτά δεν είναι κάτι επικίνδυνο και δεν υποδηλώνει κακή ποιότητα εάν το λάδι έχει μούργα. 12. Το λάδι με καίει στο λαιμό. Σημαίνει ότι έχει κακή ποιότητα; Όχι. Το πικάντικο, όπως λέγεται, είναι ένα από τα θετικά χαρακτηριστικά του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου που υποδηλώνει υψηλή ποιότητα. 13. Το λάδι είναι πικρό. Σημαίνει ότι έχει κακή ποιότητα; Όχι. Το πικρό είναι ένα από τα θετικά χαρακτηριστικά του εξαιρετικού. Παρθένου Ελαιολάδου το οποίο υποδηλώνει υψηλή ποιότητα. 14. Το λάδι είναι πολύ παχύρρευστο/ λεπτόρρευστο. Τι σημαίνει; Το πόσο παχύρρευστο ή λεπτόρρευστο είναι ένα λάδι δε συνδέεται άμεσα με το πόσο καλό είναι. Είναι καθαρά θέμα προτίμησης και συνήθειας του καταναλωτή. 15. Το λάδι είναι θολό. Γιατί; Το λάδι θολώνει όταν έχει βρεθεί σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία. Η διαύγειά του επανέρχεται όταν τοποθετηθεί σε θερμοκρασία δωματίου. Το να θολώσει δεν επηρεάζει καθόλου την ποιότητά του. 16. Ακούω στα ΜΜΕ ότι το λάδι χύμα δεν είναι καλό. Γιατί; Οι καταναλωτές πρέπει να προτιμούν το συσκευασμένο ελαιόλαδο γιατί έχει υποστεί πολλούς ελέγχους και επειδή είναι ένα επώνυμο προϊόν για το οποίο εγγυώνται οι εταιρίες παραγωγής. Οι εταιρίες αυτές ελέγχονται συχνότατα για το λάδι που προσφέρουν στους καταναλωτές. Το χύμα ελαιόλαδο από την άλλη δεν υπόκειται σε κανένα χημικό έλεγχο ώστε να πιστοποιηθεί η ποιότητα του αλλά και ούτε η γνησιότητά του. Γι' αυτό, έρευνες δείχνουν ότι το χύμα ελαιόλαδο είναι πολλές φορές είτε νοθευμένο είτε εκτός ποιοτικών προδιαγραφών του κώδικα τροφίμων. 17. Υπάρχει γενετικά μεταλλαγμένο ελαιόλαδο; Όχι, γιατί δεν υπάρχουν γενετικά μεταλλαγμένες ελιές. 18. Ποιες είναι οι ευεργετικές ιδιότητες του εξ. παρθένου ελαιολάδου για την υγεία; Το Εξαιρετικό Παρθένο Ελαιόλαδο βοηθάει Στην μείωση της κακής χοληστερίνης ( LDL ) Στην διατήρηση της καλής χοληστερίνης ( HDL ) Στην πρόληψη καρδιακών παθήσεων και ορισμένων μορφών του καρκίνου Στην πρόληψη της χολολιθίασης Επίσης προσφέρει θεραπευτικές ιδιότητες σε ασθενείς με γαστρικό έλκος και ρευματοειδή αρθρίτιδα ,θεραπευτικές ιδιότητες στην διαιτητική αγωγή του διαβήτη. 19. Γιατί είναι τόσο πράσινο; Το χρώμα βεβαίως οφείλεται στην χλωροφύλλη. 20. Αφού το λάδι είναι τόσο υγιεινό, γιατί το περιορίζουν στις δίαιτες; Όλα τα λάδια έχουν τις ίδιες θερμίδες. Οι διάφορες διαίτες όμως το περιορίζουν διότι έχει αρκετές θερμίδες και υπάρχει όριο θερμίδων στις διαίτες. 21. Γιατί το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και το ελαιόλαδο έχουν την ίδια οξύτητα; Σημαίνει ότι έχουν την ίδια ποιότητα; Δεν είναι το ίδιο. Το Εξαιρετικό Παρθένο είναι το καλύτερο. Το απλό ελαιόλαδο έχει χαμηλή οξύτητα λόγω βιομηχανικής επεξεργασίας ενώ το Εξαιρετικό Παρθένο είναι από την φύση του χαμηλό σε οξύτητα χωρίς να υπόκειται σε επεξεργασία. 22. Γιατί το λάδι δε γράφει πια οξύτητα ενώ πριν έγραφε; Έχει αλλάξει κάτι στην ποιότητα; Βάση της νέας νομοθεσίας της ΕΟΚ που έχει ισχύς από ΝΟΕΜΒΡΙΟ 2003 πρέπει όλοι να εναρμονιστούν σ' αυτή την νομοθεσία και δεν θα αναγράφεται πλέον η οξύτητα. 23. Ποιος είναι ο χρόνος ζωής του ελαιολάδου ; Το προϊόν μας έχει 12 μήνες ζωής. Φυσικά εάν αποθηκευθεί σωστά και διατηρηθεί σωστά κρατάει πολύ παραπάνω. 24. Έχω χοληστερίνη. Κάνει να τρώω ελαιόλαδο; Πόσο καθημερινά; Βεβαίως και βοηθάει στην μείωση της κακής χοληστερίνης ( LDL ) 25. Τι είναι το πυρηνέλαιο; Πυρηνέλαιο είναι μείγμα ελαίου που προκύπτει από το σπάσιμο του πυρίνα της ελιάς με Παρθένο Ελαιόλαδο. 26. Γιατί υπάρχουν συχνά αυξομειώσεις στις τιμές των ελαιολάδων στα SM ; Οφείλεται καθαρά στην σοδειά και οι αυξομειώσεις προέρχονται κυρίως από την πρώτη ύλη. 27. Το λάδι που αγόρασα έχει πολύ ανοιχτό χρώμα ενώ όταν το αγόρασα ήταν σκούρο. Πού οφείλεται; Η αλλαγή του χρώματος οφείλεται στην έκθεσή του στο φώς, Κατα προτίμηση μην καταναλώνετε ελαιόλαδο που έχετε εκθέσει στο φως και έχει αλλάξει το χρώμα του. 28. Είναι καλύτερο να χρησιμοποιώ βούτυρο ή ελαιόλαδο στο τηγάνι; Το ελαιόλαδο είναι καλύτερο από το βούτυρο.

read more " Συχνές ερωτήσεις για το ελαιόλαδο "

Η συγκομιδή της ελιάς

Η συγκομιδή της ελιάς 

Χρήση εργαλείου συγκομιδής ελιάς

Ο καρπός της ελιάς ωριμάζει στα μέσα προς τέλη του φθινοπώρου, οπότε και ξεκινάει η συγκομιδή, ή το λιομάζωμα. Η ελιά παραδοσιακά μαζεύεται με το χέρι, και το μάζεμα της ελιάς αποτελεί εδώ και αιώνες σημαντική αγροτική δραστηριότητα σε πολλές περιοχές της Μεσογείου.

Στη σημερινή εποχή ευδοκιμεί ακόμη η παραδοσιακή μέθοδος συγκομιδής, με τη βοήθεια ίσως κάποιων νεότερων εργαλείων: τα κλαδιά περνούνται με το "χτένι" για να αποσπαστεί ο καρπός με μεγαλύτερη ευκολία και ταχύτητα, ενώ το έδαφος κάτω από την ελιά στρώνεται με λιόπανα ή με ειδικό δίχτυ από συνθετικό υλικό. Σκάλες από ξύλο ή αλουμίνιο χρησιμοποιούνται για το μάζεμα των δυσπρόσιτων κλαδιών. Αφού πέσουν οι ελιές από το δέντρο, οι αγρότες τινάζουν τα άκρα των ελαιόπανων ώστε να δημιουργηθούν σωροί, οι οποίοι θα καθαριστούν με το χέρι από χοντρά κλαριά και τσαμπιά προκειμένου να τοποθετηθούν στη συνέχεια σε δοχεία μεταφοράς (κουβάδες, τενεκέδες κλπ.) και σακιά και να μεταφερθούν στον χώρο αποθήκευσης. Δεν είναι απαραίτητη η απομάκρυνση των φύλλων, αφού υπάρχει στο ελαιοτριβείο ειδικό μηχάνημα που τα απομακρύνει με αέρα. Εναλλακτική τεχνική είναι το "τίναγμα" της ελιάς με ξύλινα ραβδιά, η τεχνική όμως αυτή μπορεί να εφαρμοστεί μόνο όταν έχει ωριμάσει πλήρως ο καρπός και είναι εύκολη η απόσπασή του από το δέντρο. Τέλος, είναι σύνηθες κατά τη συγκομιδή να κόβονται με πριόνι επιλεγμένα κλαδιά του δέντρου, τόσο για τη διευκόλυνση της συγκομιδής, όσο και για να βοηθηθεί η σωστή ανάπτυξη του δέντρου.

Συγκομιδή ελιάς με περιστροφική βέργα και χτένι.

Σε μεγάλους ελαιώνες χρησιμοποιούνται συχνά ειδικά μηχανήματα για τη συγκομιδή. Τα μηχανήματα χειρός (βέργες ελαιοσυλλογής) λειτουργούν συνήθως είτε με την αρχή της δόνησης (παλμική βέργα) ή της περιστροφής (περιστροφική βέργα) της κεφαλής , ή και συνδυασμό των δυο κινήσεων. Κοντά στη χειρολαβή προσαρτάται ο βενζινοκινητήρας ήηλεκτροκινητήρας που δίνει κίνηση στη βέργα. Οι κατασκευαστές των βεργών ελαιοσυλλογής εξελίσσουν συνεχώς την τεχνολογία λειτουργίας, ώστε να αυξάνεται η απόδοση και ταυτόχρονα να ελαχιστοποιείται η ζημιά που προκαλεί το μηχάνημα στο ελαιόδεντρο. Στην κατεύθυνση αυτή, εμφανίστηκαν τελευταία στην αγορά βέργες ελαιοσυλλογής από τεχνολογικά προηγμένα υλικά όπως τα ανθρακονήματα (carbon fiber). Για ακόμη μεγαλύτερη ταχύτητα και απόδοση στη συγκομιδή υπάρχουν στην αγορά και αυτοκινούμενα μηχανήματα ελαιοσυλλογής. Λόγω της αρκετά υψηλής δαπάνης αγοράς τα μηχανήματα αυτά προορίζονται για ελαιώνες μεγάλης έκτασης, ενώ συχνά η αγορά τους εντάσσεται σε ευρωπαϊκά προγράμματα επιδοτήσεων για αγρότες










sourse: http://www.wikipedia.org/

read more " Η συγκομιδή της ελιάς "

Ελαιόλαδο: ένα αρχαίο φάρμακο

Ελαιόλαδο: ένα αρχαίο φάρμακο στο μικροσκόπιο της σύγχρονης έρευνας.

Επειδή το ελαιόλαδο είναι ένα προϊόν διάσημο από την αρχαιότητα στο χώρο της Μεσογείου και ιδίως στην Ελλάδα, το εύρημα αυτό κίνησε το ενδιαφέρον των ερευνητών στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, με υπεύθυνο το Επίκουρο καθηγητή Προκόπη Μαγιάτη, να δουν αν οι αρχαίοι έλληνες συγγραφείς είχαν κάποια σχετική αναφορά. Στα πλαίσια της μελέτης του αντικειμένου της αρχαιοφαρμακολογίας το οποίο έχει αποφέρει μεγάλο πλούτο δεδομένων για τη σύγχρονη ιατρική και φαρμακευτική έρευνα, με μεγάλη έκπληξη διαπιστώθηκε ότι δυο χιλιάδες χρόνια πριν ο Διοσκουρίδης συνιστούσε ως βέλτιστο έλαιο για την υγεία εκείνο που αποκαλούνταν ωμοτριβές ή αλλιώς ομφάκινο. Μάλιστα συνιστούσε τη χρήση αυτού του ελαιολάδου για οδονταλγίες ή κεφαλαλγίες όπως δηλαδή χρησιμοποιούμε σήμερα τα κλασσικά μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Επειδή ως Έλληνες έχουμε την ευλογία να μπορούμε να κατανοούμε άμεσα τα σπουδαία κείμενα των προγόνων μας ήταν σαφέστατο ότι ο Διοσκουρίδης μιλούσε για αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως αγουρέλαιο, δηλαδή αυτό που παράγεται από ανώριμες ελιές στην αρχή της ελαιοκομικής περιόδου (ωμός ή ομφάκινος είναι ο ανώριμος καρπός). Ήδη λοιπόν από την αρχαιότητα κατά ένα πολύ εντυπωσιακό τρόπο, ήταν γνωστό ότι όλα τα ελαιόλαδα δεν είχαν την ίδια δραστικότητα για την προστασία της υγείας. 

Αυτό το στοιχείο αποτέλεσε το έναυσμα πριν από 4 χρόνια να ξεκινήσει στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας μια προσπάθεια να χαρτογραφηθούν τα ελληνικά ελαιόλαδα ως προς την περιεκτικότητα τους σε συγκεκριμένα βιοδραστικά συστατικά με βάση την ποικιλία της ελιάς, την εποχή συγκομιδής, τη γεωγραφική προέλευση αλλά και την επίδραση του ελαιοτριβείου.

Τ

(Photo credit: Wikipedia)

 ο έργο της συλλογής των δειγμάτων αποδείχτηκε ιδιαίτερα δύσκολο καθότι τα ελαιόλαδα έπρεπε να είναι μονοποικιλιακά και να έχουν παραχθεί κάτω από σχετικά ελεγχόμενες συνθήκες. Συνολικά μελετήθηκαν 150 δείγματα από Μεσσηνία, Λακωνία, Ηλεία, Κορινθία, Αργολίδα, Αττική, Βοιωτία, Εύβοια, Χαλκιδική, Νησιά Ιονίου, Πρέβεζα, Θάσο και Λέσβο. Στην προσπάθεια αυτή βρέθηκε αρωγός οAgrocert ο οποίος ευγενικά παραχώρησε 40 δείγματα ΠΟΠ και ΠΓΕ, και ο Δήμος Μεσσήνης ο οποίος προσέφερε 30 δείγματα. Στη μελέτη επίσης συμπεριελήφθησαν και 10 δείγματα από την Καλιφόρνια στα πλαίσια της συνεργασίας της Δρ. Ελένης Μέλλιου (μέλος της ομάδας του κ.Μαγιάτη) με τοOlive center του University of California,Davis ενώ τα υπόλοιπα δείγματα συλλέχθηκαν από ιδιωτικές επαφές και συνεργασίες με παραγωγούς και ελαιοτριβείς αλλά και από την εθελοντική συνεισφορά αρκετών βουλευτές με τη βοήθεια του Γενικού Γραμματέα της ΝΔ κ. Μανώλη Κεφαλογιάννη ,του Γραμματέα Αγροτικού κ. Γιώργου Κασαπιδη καιφοιτητών του Φαρμακευτικού τμήματος. Οι ελληνικές ποικιλίες που μελετήθηκαν αφορούσαν την Κορωνέικη, Μεγαρίτικη, Κολοβή, Αδραμυτινή, Μανάκι, Αγουρομανάκι, Θρούμπα, Αθηνολιά, Λιανολιά και η ελαιοποίηση πραγματοποιήθηκε σε διφασικά και τριφασικά ελαιοτριβεία σε πραγματικές συνθήκες.

Προκειμένου να γίνει εφικτή η παραπάνω μελέτη αναπτύχθηκε στα πλαίσια των διπλωματικών εργασιών της Ευαγγελίας Κάρκουλα και Αγγελικής Σκάντζαρη μια καινούρια, ταχύτατη μέθοδος με βάση τη φασματοσκοπία πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού (1H-ΝΜR) η οποία επιτρέπει σε μόλις 2 λεπτά να έχουμε ποσοτική ανάλυση του κάθε ελαιολάδου ως προς την περιεκτικότητα του ταυτόχρονα σε 4 βιοδραστικά συστατικά και συγκεκριμένα στις ουσίες ελαιοκανθάλη, ελαιασίνη, στην αλδευδική μορφή του άγλυκου της ελευρωπαϊνης και στην αλδευδική μορφή του άγλυκου του λιγκστροσίδη. Για τις ουσίες αυτές υπάρχουν ήδη στην διεθνή βιβλιογραφία αρκετές μελέτες που τους αποδίδουν αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές, νευροπροστατευτικές, καρδιοπροστατευτικές και άλλες ιδιότητες, αν και ακόμα χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για την τεκμηρίωση των δράσεων αυτών.

Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι οι ουσίες αυτές είναι παράγωγα της υδροξυτυροσόλης και της τυροσόλης δηλαδή ουσίες που η νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία (σύμφωνα με τη γνωμοδότηση της ευρωπαϊκής επιτροπής για την ασφάλεια των τροφίμων) σε λίγο καιρό θα απαιτεί να αναγράφονται στην ετικέτα του ελαιολάδου προκειμένου αυτό να μπορεί να πουληθεί ως έλαιο με ένδειξη για την προστασία της υγείας.

Επίσης πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι ουσίες αυτές σχετίζονται με τη χαρακτηριστική γεύση της άγουρης ελιάς και ότι η μελέτη που πραγματοποιήθηκε δεν αφορά τη γευστική ποιότητα του λαδιού αλλά μόνο την προοπτική αξιοποίησης του λαδιού ως προς τον υγειοπροστατευτικό του χαρακτήρα.

Η μελέτη έδειξε ότι τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα που παράγονται στην Ελλάδα έχουν πολύ μεγάλη διακύμανση στις συγκεντρώσεις των υπό μελέτη ουσιών με εύρος η καθεμία από 0 έως 200 mg/L ενώ αθροιστικά όλες μαζί κυμαίνονταν από 0 έως 450 mg/L. Επίσης διαπιστώθηκε ότι ορισμένες ελληνικές ποικιλίες (πχ Μεγαρίτικη, Μανάκι, Αγουρομανάκι, Αδραμυτινή) ανεξάρτητα από την περιοχή προέλευσης είχαν σχετικά μικρή περιεκτικότητα γεγονός που επιβεβαιώνει την παραδοσιακή γνώση και εμπειρία ότι τα λάδια από αυτές τις ποικιλίες δεν «καίνε» και μπορούν να καταναλωθούν άμεσα και γι’ αυτό το λόγο προτιμώνται και στη ζαχαροπλαστική.

 (Photo credit: Wikipedia)

Η ποικιλία που έδειξε το μεγαλύτερο δυναμικό παραγωγής των υπό μελέτη ουσιών ήταν η Κορωνέικη. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που το λάδι προερχόταν από την ίδια ποικιλία και από την ίδια γεωγραφική περιοχή παρατηρήθηκαν σημαντικές διακυμάνσεις οι οποίες συσχετίστηκαν με την εποχή συλλογής (δηλαδή το βαθμό ωρίμανσης της ελιάς) αλλά και με τον τρόπο λειτουργίας του ελαιοτριβείου (τύπος και θερμοκρασία λειτουργίας). Συνολικά φάνηκε ότι όταν η ελιά δεν αρδεύεται, όταν ελαιοποιείται σε πρώιμο στάδιο, σε διφασικό ελαιοτριβείο με ψυχρή έκθλιψη επιτυγχάνονται οι υψηλότερες συγκεντρώσεις, γεγονός που είναι σε συμφωνία με άλλες πρόσφατες ελληνικές και διεθνείς μελέτες. Αν και το φαινόμενο είναι πολυπαραγοντικό και περίπλοκο και χρειάζεται ακόμα εκτενέστερη μελέτη με περισσότερα δείγματα από όλη την Ελλάδα διαφάνηκε ότι στατιστικά τα δείγματα προερχόμενα από τη Μεσσήνη είχαν υψηλότερο μέσο όρο περιεκτικότητας σε σχέση με το συνολικό μέσο όρο από τα δείγματα από όλη την υπόλοιπη Ελλάδα και μάλιστα σε ορισμένα δείγματα μετρήθηκαν μερικές από τις υψηλότερες τιμές που έχουν βρεθεί παγκοσμίως. Επίσης η διαφορά ήταν πάρα πολύ μεγάλη σε σχέση με τις τιμές που παρατηρήθηκαν σε τυχαία εμπορικά δείγματα από το ράφι του σουπερμάρκετ. Αξίζει να αναφερθεί ότι στη Μεσσήνη καλλιεργείται σχεδόν αποκλειστικά η μη αρδευόμενη Κορωνέικη ποικιλία, τα περισσότερα ελαιοτριβεία είναι διφασικά και οι παραγωγοί είναι ευαισθητοποιημένοι τόσο στο θέμα της εποχής συλλογής όσο και στο θέμα της θερμοκρασίας παραγωγής του λαδιού. Είναι βέβαιο ότι και άλλες περιοχές της Ελλάδα θα διαθέτουν παρεμφερή χαρακτηριστικά και εναπόκειται σε μελλοντική έρευνα να τις εντοπίσει και να τις προβάλει. Μεμονωμένα δείγματα από τη Λακωνία, τη Θάσο και την Κρήτη ήδη έδειξαν μια τέτοια δυναμική.

 (Photo credit: Wikipedia)

Έως τώρα όλοι έχουμε ακούσει πολλούς παραγωγούς να ισχυρίζονται ότι το λάδι τους είναι το καλύτερο, όμως αυτό βασιζόταν σε υποκειμενικά κριτήρια. Σήμερα όμως μπορούμε πλέον να μιλάμε αντικειμενικά και με ακρίβεια τουλάχιστον ως προς μια όψη της υγειοπροστατευτικής δράσης του ελαιολάδου.

Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο που προέκυψε ήταν ότι κάθε ποικιλία παρουσίαζε το δικό της χημικό προφίλ, το δικό της «δακτυλικό αποτύπωμα» θυμίζοντας μας την περίπτωση του κρασιού. Όπως το κάθε κρασί έχει το δικό του χαρακτήρα και χρησιμοποιείται σε διαφορετική περίσταση έτσι και το κάθε ελαιόλαδο είναι διαφορετικό και πρέπει να αντιμετωπίζεται με αντίστοιχο σεβασμό. Δεν είναι μακριά η μέρα που θα δούμε και στην ελληνική αγορά εξειδικευμένα καταστήματα που θα διακινούν αποκλειστικά προϊόντα ελιάς και ιδίως τυποποιημένα ελαιόλαδα μικρών παραγωγών με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τόσο ποικιλιακής όσο και γεωγραφικής προέλευσης. Ίσως ακόμα δεν είναι μακριά και η μέρα που θα δούμε εξειδικευμένα ελαιόλαδα να περνούν το κατώφλι του φαρμακείου. Ο δρόμος έχει ήδη ανοίξει από την αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών.

Το ελαιόλαδο είναι ένα εθνικό προϊόν και χρειάζεται στήριξη σε ερευνητικό επίπεδο για να μπορέσει να προχωρήσει η αξιοποίησή του. Είναι βέβαιο ότι στο μέλλον, με τις μεθόδους που ήδη διαθέτουμε, το ελαιόλαδο θα πιστοποιείται για την περιεκτικότητά του σε συγκεκριμένα βιοδραστικά συστατικά και έτσι το ελαιόλαδο δεν θα είναι ένα απλά υγιεινό τρόφιμο αλλά ένα φάρμακο του μέλλοντος. Στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας λειτουργεί ομάδα υποστήριξης της έρευνας στο ελαιόλαδο η οποία συνεργάζεται στενά με το κέντρο ελαιολάδου στην Καλιφόρνια και δέχεται δείγματα προς ανάλυση από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο παραγωγό με στόχο την πλήρη χαρτογράφηση σε πανελλαδικό επίπεδο και την προβολή του ελληνικού ελαιολάδου.

"Όνειρο μας η δημιουργία ενός πανεπιστημιακού κέντρου ελαιολάδου που θα ασχολείται με την μελέτη του ελληνικού ελαιολάδου και την συνεισφορά του στην υγεία του ανθρώπου." 

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε χωρίς οικονομική υποστήριξη από κανένα φορέα και κανείς από τα μέλη της ερευνητικής ομάδας δεν έχει κάποια σχέση με συγκεκριμένη ελαιοπαραγωγική περιοχή της Ελλάδας. Τα αποτελέσματα της μελέτης παρουσιάστηκαν στο 4οΙατρικό συνέδριο Μεσσηνίας.

http://ikritimas.blogspot.com

read more " Ελαιόλαδο: ένα αρχαίο φάρμακο "