Τά βασικά για την καλλιέργεια της ελιάς
1. Διαχείριση εδάφους
2. Λίπανση (ενίσχυση εδάφους και διαφυλλική λίπανση)
3. Κλάδεμα
1. Διαχείριση εδάφους
3. Κλάδεμα
1. Διαχείριση εδάφους
Αν και διαφέρει από περιοχή σε περιοχή, καλό είναι να αποφεύγεται (η αρκετά συνηθισμένη) μέθοδος εκσκαφής (φρεζάρισμα) ή τουλάχιστοννα γίνεται κάθε δεύτερο χρόνο και σεμικρό βάθος. Αυτό γιατί πέραν του ότι καταστρέφει σημαντικό μέρος του επιφανειακού ριζικού συστήματος του δέντρου δημιουργεί, πλην των άλλων, κίνδυνο για αποσάθρωση του επιφανειακού γόνιμου εδάφους κατά τις έντονες βροχές (κυρίως σε επικλινήεδάφη).
Σε γενικές γραμμές καλύτερη μέθοδος φαίνεται να είναι αυτή της χορτοκοπής (με καταστροφέα), γιατί είναι πιο φιλική προς το περιβάλλον (άρα και προς το δέντρο), αφού με τον τρόπο αυτό δεν διαταράσσεται η σταθερότητα του εδάφους και δεν τραυματίζεται το επιφανειακό ριζικό
σύστημα του δέντρου, ενώ αυξάνεται η περιεκτικότητα του εδάφους σε οργανική ουσία και ταυτόχρονα αποφεύγεται η συμπίεσή του. Ο συν-δυασμός καταστροφέα με λίγες αυλακώσεις (αλέτρι ή καλλιεργητής) στα ενδιάμεσα των σειρών φύτευσης (δηλαδή μακριά από τις ρίζες των
δέντρων) κάθετες προς την προφανή κλίση του εδάφους, ώστε να συγκρατείται περισσότερη υγρασία (από νερά βροχοπτώσεων), δείχνει να είναι ο καλύτερος συνδυασμός διαχείρισης εδάφους. Να μην ξεχνάμε επίσης ότι σε κάθε περίπτωση καλό είναι να φροντίζουμε, ώστε την περίοδο που υπάρχουν κίνδυνοι πυρκαγιάς οι ελαιώνες μας να είναι κατά το δυνατόν προστατευμένοι. Ένα περιμετρικό φρεζάρισμα στα όρια του ελαιώνα αλλά και σε κάποιες ζώνες στο εσωτερικό του κατά τα μέσα
Ιουνίου, ώστε να ενσωματωθούν τα ξερά αγριόχορτα, φαίνεται να είναι η πιο ενδεδειγμένη ενέργεια προστασίας.
Οι Έλληνες ελαιοπαραγωγοί έχουμε ασφαλώς μεγάλη εμπειρία στην καλλιέργεια, αλλά η εμπειρία αυτή δεν οδηγεί πάντοτε στο καλύτερο αποτέλεσμα ούτε και στην πλέον οικονομική καλλιέργεια. Καλό λοιπόν είναι να ζητάμε την συνδρομή των γεωπόνων και στο ζήτημα της διαχείρισης εδάφους, γιατί, μπορεί να ξέρουμε αρκετά πράγματα, αλλά δεν τα ξέρουμε όλα. Και δεν είναι πάντοτε σωστό να κάνουμε αυτό που συνηθίζεται ούτε και το πιο οικονομικό βεβαίως. Καθώς επίσης δεν
υπάρχει κάποια γενική συνταγή, αφού οι εδαφολογικές και κλιματικές συνθήκες κάθε περιοχής απαιτούν σχετικά προσαρμοσμένες ενέργειες. Αλήθεια ωστόσο παραμένει πως το σημερινό επίπεδο συνδρομής γεωπόνων στη διαχείριση εδάφους είναι έως ανύπαρκτο.
Σε γενικές γραμμές καλύτερη μέθοδος φαίνεται να είναι αυτή της χορτοκοπής (με καταστροφέα), γιατί είναι πιο φιλική προς το περιβάλλον (άρα και προς το δέντρο), αφού με τον τρόπο αυτό δεν διαταράσσεται η σταθερότητα του εδάφους και δεν τραυματίζεται το επιφανειακό ριζικό
σύστημα του δέντρου, ενώ αυξάνεται η περιεκτικότητα του εδάφους σε οργανική ουσία και ταυτόχρονα αποφεύγεται η συμπίεσή του. Ο συν-δυασμός καταστροφέα με λίγες αυλακώσεις (αλέτρι ή καλλιεργητής) στα ενδιάμεσα των σειρών φύτευσης (δηλαδή μακριά από τις ρίζες των
δέντρων) κάθετες προς την προφανή κλίση του εδάφους, ώστε να συγκρατείται περισσότερη υγρασία (από νερά βροχοπτώσεων), δείχνει να είναι ο καλύτερος συνδυασμός διαχείρισης εδάφους. Να μην ξεχνάμε επίσης ότι σε κάθε περίπτωση καλό είναι να φροντίζουμε, ώστε την περίοδο που υπάρχουν κίνδυνοι πυρκαγιάς οι ελαιώνες μας να είναι κατά το δυνατόν προστατευμένοι. Ένα περιμετρικό φρεζάρισμα στα όρια του ελαιώνα αλλά και σε κάποιες ζώνες στο εσωτερικό του κατά τα μέσα
Ιουνίου, ώστε να ενσωματωθούν τα ξερά αγριόχορτα, φαίνεται να είναι η πιο ενδεδειγμένη ενέργεια προστασίας.
Οι Έλληνες ελαιοπαραγωγοί έχουμε ασφαλώς μεγάλη εμπειρία στην καλλιέργεια, αλλά η εμπειρία αυτή δεν οδηγεί πάντοτε στο καλύτερο αποτέλεσμα ούτε και στην πλέον οικονομική καλλιέργεια. Καλό λοιπόν είναι να ζητάμε την συνδρομή των γεωπόνων και στο ζήτημα της διαχείρισης εδάφους, γιατί, μπορεί να ξέρουμε αρκετά πράγματα, αλλά δεν τα ξέρουμε όλα. Και δεν είναι πάντοτε σωστό να κάνουμε αυτό που συνηθίζεται ούτε και το πιο οικονομικό βεβαίως. Καθώς επίσης δεν
υπάρχει κάποια γενική συνταγή, αφού οι εδαφολογικές και κλιματικές συνθήκες κάθε περιοχής απαιτούν σχετικά προσαρμοσμένες ενέργειες. Αλήθεια ωστόσο παραμένει πως το σημερινό επίπεδο συνδρομής γεωπόνων στη διαχείριση εδάφους είναι έως ανύπαρκτο.
Λίπανση (ενίσχυση εδάφους και διαφυλλική λίπανση)
Δεν υπάρχει κάποια γενική συνταγή. Η λίπανση εξαρτάται από την υγρασία, την οξύτητα / αλκαλικότητα (pH) και τη σύσταση του εδάφους, την ποικιλία των δέντρων, τηνπυκνότητα φύτευσης, την ηλικία των δέντρων, το κλάδεμα που έχει εφαρμοστεί,τις βροχοπτώσεις κτλ. Ξέρουμε βεβαίως
ότι η ελιά είναι αχόρταγη σε άζωτο, αλλά αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότιπετυχαίνουμε το καλύτερο
αποτέλεσμα χρησιμοποιώντας αζωτούχα λιπάσματα (συνήθως θειική αμμωνία, ασβεστούχο θειική αμμωνία ή ουρία) σε μεγάλες ποσότητες, σε οποιαδήποτε εποχή και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Αν και οι λεγόμενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις εξαιτίας της χρήσης λιπασμάτων φαίνονται σε αρκετούς από μας ψιλά γράμματα, καλό είναι να ξέρουμε ότι προκαλούνται καιμπορεί να είναι μακροχρόνια ολέθριες. Τα λιπάσματα είναι μεν υ-δροδιαλυτά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι απορροφούνται 100% απότο δέντρο. Τα υπολείμματα λιπασμάτων μολύνουν τον υδροφόροορίζοντα που με τη σειρά του μολύνει τις λίμνες και τις ακτές της περιοχής με αποτέλεσμα τον σχηματισμό φυτοπλαγκτόν και τον αφανισμό πολλών μορφών ζωής. Η μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα δίνει όλο και πιο συχνά φαινόμενα ακαταλληλότητας του μέχρι προχτές πόσιμου νερού από πηγές ή γεωτρήσεις. Δεν είναι επίσης αμελητέος ο κίνδυνος συσσώρευσης των λεγόμενων βαρέων μετάλλων (αρσενικό, μόλυβδος, κάδμιο, χρώμιο, υδράργυρος, νικέλιο), που ενοχοποιούνται για καρκινο-
γενέσεις κτλ., ενώ, τέλος, τα αζωτούχα τουλάχιστον λιπάσματα ενοχοποιούνται και ως ατμοσφαιρικοί μολυντές με συμβολή στην παραγωγή αερίων του λεγόμενου θερμοκηπίου (μεθάνιο και υποξείδιο του αζώτου).
Σε κάθε περίπτωση η χρήση λιπασμάτων δεν είναι απλή υπόθεση πουγίνεται με ελαφριά καρδιά. Επιβάλλεται ανάλυση εδάφους και φυλλοδιάγνωση, ώστε να προσδιοριστούν οι ανάγκες ενίσχυσης. Τα αποτελέσματα αυτών των αναλύσεων σε συνδυασμό με την πείρα του ελαιοπαραγωγού (τουλάχιστον υπό την έννοια ότι έχει το “ιστορικό” του ελαιώνα) θα πρέπει να αξιολογηθούν από τον γεωπόνο της περιοχής που γνωρίζει τις τοπικές ιδιαιτερότητες και διαθέτει την ανάλογη επιστη-
μοσύνη, ώστε να υποδείξει την μέθοδο λίπανσης (είτε από το έδαφος είτε από το φύλλο), το είδος λιπάσματος, την ποσότητα και τον χρόνο εφαρμογής. Ακολουθώντας αυτή την τακτική λίπανσης σιγουρότατα θα έχουμε μεγάλο οικονομικό όφελος αφού είναι βέβαιο πως θα χρησιμοποιήσουμε πολύ μικρότερες ποσότητες λιπασμάτων (από αυτές πουσυνήθως χρησιμοποιούμε, όταν ενεργούμε εντελώς εμπειρικά), ενώ θα έχουμε αποφύγει τις περισσότερες από τις παραπάνω παρενέργειες.
Κλάδεμα
Συνταγή και εδώ δεν υπάρχει. Ωστόσο απαιτείται πολύχρονη εμπειρία και κάποιες γενικές αρχές για ένα σωστό κλάδεμα (στις οποίες δεν συμπε-ριλαμβάνεται ασφαλώς το κόβω ό,τι με βολεύει). Συνήθως πάντως το μάτι του έμπειρου κλαδευτή δεν κάνει τέτοια λάθη και πολλές φορές θα το έχει γουρλώσει αντικρίζοντας κακοκλαδεμένα δέντρα (φουντωμένα, σφαγμένα ή ξυλο-
ποιημένα), γιατί από εμπειρία γνωρίζει ότι το κλάδεμα στοχεύει πρωτίστως στη διασφάλιση ισορροπίας μεταξύ του ριζικού συστήματος της ελιάς και του φυλλώματός της (συμπεριλαμβανομένων και τωνξύλων της). Αν και δεν υπάρχουν συνταγές, καλό είναι να θυμόμαστε ότι το κυκλοφοριακό σύστημα του δέντρου είναι δύο κατευθύνσεων, δηλαδή από τη ρίζα προς το φύλλωμα και αντίστροφα. Οι θρεπτικές ουσίες κατευθύνονται από το ριζικό σύστημα προς τα φύλλα, ενώ ο θρεπτικός χυμός από τα φύλλα έχει αντίστροφη πορεία. Η ισορροπία λοιπόν ανάμεσα στο ριζικό σύστημα και το υπόλοιπο δέντρο δεν είναι μια δεδομένης λύσης άσκηση. Η λύση της σχετίζεται με διάφορους παράγοντες (υγρασία εδάφους, ποτιστική ή ξερική καλλιέργεια, πυκνότητα φύτευσης, επίπεδο ή επικλινές έδαφος κτλ. Σημαντικό είναι επίσης να θυμόμαστε ότι η δια-
μόρφωση του (παραγωγικού) δέντρου με το κλάδεμα μπορεί μεν να έχει περισσότερες από μια επιλογές (ανάλογα με τη μέθοδο συγκομιδής, με την ηλικία του δέντρου ή και με την αισθητική μας άποψη ακόμα) αλλά σε κάθε περίπτωση για να προσδοκούμε ότι το κλάδεμά μας είναι παραγωγικό
θα πρέπει να εξασφαλίζει στο δέντρο την μέγιστη παροχή σε φως και αέρα.
Το βασικό κλάδεμα κατά τη διαδικασία συγκομιδής του καρπού φαίνεται να είναι το προτιμότερο (αφού μειώνει και το κόστος συγκομιδής και το συνολικό κόστος), εκτός των περιοχών που πλήττονται συνήθως από πάγο, ενώ δεν θα πρέπει να παραμελούμε το κλάδεμα (αφαίρεση) της λαίμαργης άκαρπης βλάστησης τόσο στη ρίζα όσο και στις πλάτες του δέντρου, καθώς και την αφαίρεση των ξερών (από οποιαδήποτε αιτία) κλαδιών.
Τέλος και ως προς το κλάδεμα ισχύει ότι ναι μεν η εμπειρία μας είναι ικανή όχι μόνο να μας προφυλάξει από καταστροφικές επεμβάσεις, αλλά να μας δώσει καλό παραγωγικό αποτέλεσμα, ωστόσο αν ο γεωπόνος της περιοχής μας ρίξει μια ματιά στον ελαιώνα μας το πιθανότερο είναι
ότι, εκτός από συγχαρητήρια, θα μας δώσει και μερικές βελτιωτικές συμβουλές
http://www.ebloko.gr
Δεν υπάρχει κάποια γενική συνταγή. Η λίπανση εξαρτάται από την υγρασία, την οξύτητα / αλκαλικότητα (pH) και τη σύσταση του εδάφους, την ποικιλία των δέντρων, τηνπυκνότητα φύτευσης, την ηλικία των δέντρων, το κλάδεμα που έχει εφαρμοστεί,τις βροχοπτώσεις κτλ. Ξέρουμε βεβαίως
ότι η ελιά είναι αχόρταγη σε άζωτο, αλλά αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότιπετυχαίνουμε το καλύτερο
αποτέλεσμα χρησιμοποιώντας αζωτούχα λιπάσματα (συνήθως θειική αμμωνία, ασβεστούχο θειική αμμωνία ή ουρία) σε μεγάλες ποσότητες, σε οποιαδήποτε εποχή και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Αν και οι λεγόμενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις εξαιτίας της χρήσης λιπασμάτων φαίνονται σε αρκετούς από μας ψιλά γράμματα, καλό είναι να ξέρουμε ότι προκαλούνται καιμπορεί να είναι μακροχρόνια ολέθριες. Τα λιπάσματα είναι μεν υ-δροδιαλυτά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι απορροφούνται 100% απότο δέντρο. Τα υπολείμματα λιπασμάτων μολύνουν τον υδροφόροορίζοντα που με τη σειρά του μολύνει τις λίμνες και τις ακτές της περιοχής με αποτέλεσμα τον σχηματισμό φυτοπλαγκτόν και τον αφανισμό πολλών μορφών ζωής. Η μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα δίνει όλο και πιο συχνά φαινόμενα ακαταλληλότητας του μέχρι προχτές πόσιμου νερού από πηγές ή γεωτρήσεις. Δεν είναι επίσης αμελητέος ο κίνδυνος συσσώρευσης των λεγόμενων βαρέων μετάλλων (αρσενικό, μόλυβδος, κάδμιο, χρώμιο, υδράργυρος, νικέλιο), που ενοχοποιούνται για καρκινο-
γενέσεις κτλ., ενώ, τέλος, τα αζωτούχα τουλάχιστον λιπάσματα ενοχοποιούνται και ως ατμοσφαιρικοί μολυντές με συμβολή στην παραγωγή αερίων του λεγόμενου θερμοκηπίου (μεθάνιο και υποξείδιο του αζώτου).
Σε κάθε περίπτωση η χρήση λιπασμάτων δεν είναι απλή υπόθεση πουγίνεται με ελαφριά καρδιά. Επιβάλλεται ανάλυση εδάφους και φυλλοδιάγνωση, ώστε να προσδιοριστούν οι ανάγκες ενίσχυσης. Τα αποτελέσματα αυτών των αναλύσεων σε συνδυασμό με την πείρα του ελαιοπαραγωγού (τουλάχιστον υπό την έννοια ότι έχει το “ιστορικό” του ελαιώνα) θα πρέπει να αξιολογηθούν από τον γεωπόνο της περιοχής που γνωρίζει τις τοπικές ιδιαιτερότητες και διαθέτει την ανάλογη επιστη-
μοσύνη, ώστε να υποδείξει την μέθοδο λίπανσης (είτε από το έδαφος είτε από το φύλλο), το είδος λιπάσματος, την ποσότητα και τον χρόνο εφαρμογής. Ακολουθώντας αυτή την τακτική λίπανσης σιγουρότατα θα έχουμε μεγάλο οικονομικό όφελος αφού είναι βέβαιο πως θα χρησιμοποιήσουμε πολύ μικρότερες ποσότητες λιπασμάτων (από αυτές πουσυνήθως χρησιμοποιούμε, όταν ενεργούμε εντελώς εμπειρικά), ενώ θα έχουμε αποφύγει τις περισσότερες από τις παραπάνω παρενέργειες.
Κλάδεμα
Συνταγή και εδώ δεν υπάρχει. Ωστόσο απαιτείται πολύχρονη εμπειρία και κάποιες γενικές αρχές για ένα σωστό κλάδεμα (στις οποίες δεν συμπε-ριλαμβάνεται ασφαλώς το κόβω ό,τι με βολεύει). Συνήθως πάντως το μάτι του έμπειρου κλαδευτή δεν κάνει τέτοια λάθη και πολλές φορές θα το έχει γουρλώσει αντικρίζοντας κακοκλαδεμένα δέντρα (φουντωμένα, σφαγμένα ή ξυλο-
ποιημένα), γιατί από εμπειρία γνωρίζει ότι το κλάδεμα στοχεύει πρωτίστως στη διασφάλιση ισορροπίας μεταξύ του ριζικού συστήματος της ελιάς και του φυλλώματός της (συμπεριλαμβανομένων και τωνξύλων της). Αν και δεν υπάρχουν συνταγές, καλό είναι να θυμόμαστε ότι το κυκλοφοριακό σύστημα του δέντρου είναι δύο κατευθύνσεων, δηλαδή από τη ρίζα προς το φύλλωμα και αντίστροφα. Οι θρεπτικές ουσίες κατευθύνονται από το ριζικό σύστημα προς τα φύλλα, ενώ ο θρεπτικός χυμός από τα φύλλα έχει αντίστροφη πορεία. Η ισορροπία λοιπόν ανάμεσα στο ριζικό σύστημα και το υπόλοιπο δέντρο δεν είναι μια δεδομένης λύσης άσκηση. Η λύση της σχετίζεται με διάφορους παράγοντες (υγρασία εδάφους, ποτιστική ή ξερική καλλιέργεια, πυκνότητα φύτευσης, επίπεδο ή επικλινές έδαφος κτλ. Σημαντικό είναι επίσης να θυμόμαστε ότι η δια-
μόρφωση του (παραγωγικού) δέντρου με το κλάδεμα μπορεί μεν να έχει περισσότερες από μια επιλογές (ανάλογα με τη μέθοδο συγκομιδής, με την ηλικία του δέντρου ή και με την αισθητική μας άποψη ακόμα) αλλά σε κάθε περίπτωση για να προσδοκούμε ότι το κλάδεμά μας είναι παραγωγικό
θα πρέπει να εξασφαλίζει στο δέντρο την μέγιστη παροχή σε φως και αέρα.
Το βασικό κλάδεμα κατά τη διαδικασία συγκομιδής του καρπού φαίνεται να είναι το προτιμότερο (αφού μειώνει και το κόστος συγκομιδής και το συνολικό κόστος), εκτός των περιοχών που πλήττονται συνήθως από πάγο, ενώ δεν θα πρέπει να παραμελούμε το κλάδεμα (αφαίρεση) της λαίμαργης άκαρπης βλάστησης τόσο στη ρίζα όσο και στις πλάτες του δέντρου, καθώς και την αφαίρεση των ξερών (από οποιαδήποτε αιτία) κλαδιών.
Τέλος και ως προς το κλάδεμα ισχύει ότι ναι μεν η εμπειρία μας είναι ικανή όχι μόνο να μας προφυλάξει από καταστροφικές επεμβάσεις, αλλά να μας δώσει καλό παραγωγικό αποτέλεσμα, ωστόσο αν ο γεωπόνος της περιοχής μας ρίξει μια ματιά στον ελαιώνα μας το πιθανότερο είναι
ότι, εκτός από συγχαρητήρια, θα μας δώσει και μερικές βελτιωτικές συμβουλές
http://www.ebloko.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου