Η ιστορία της ελιάς

Η Ιστορια Της Ελιάς

"Γνωρίζοντας το υγρό ατόφιο χρυσάφι", κατά τον ΄Ομηρο  και "το μεγάλο Θεραπευτή", κατά τον Ιπποκράτη Ελιά! Σύμβολο ειρήνης, σοφίας, γονιμότητας, ευημερίας, ευφορίας, τύχης, νίκης. Τρέφει, συντηρεί, προστατεύει, τονώνει, θεραπεύει, εμπνέει. Η ελιά θεωρείται ευλογημένο δένδρο. Ο καρπός της τρώγεται μετά από επεξεργασία και από αυτήν παράγεται το ελαιόλαδο. Τα φύλλα της γίνονται τροφή ζώων. Το ξύλο της χρησιμοποιείται ως καύσιμη ύλη και στην ξυλογλυπτική. Δικαιολογημένα η θέση της στην ιστορία  και στην μυθολογία των λαών της Μεσογείου. Αξίζει να γνωρίσουμε και να μάθουμε την ανεκτίμητη αξία της στη διατροφή,στην υγεία, στον πολιτισμό, δώρο της φύσης, ζωντανή κληρονομιά σε πολλούς τομείς της ζωής μας. Η ιστορία της ελιάς ξεκίνησε πριν 7000 χρόνια, στην περιοχή της Μεσογείου και κυρίως στην Ανατολική Μεσόγειο. Πιθανολογείται από τις διάφορες παραστάσεις στα αγγεία και τους μύθους στην ιστορία των λαών που ζουν γύρω από την Μεσόγειο, ότι πρωτοεμφανίστηκε στη Συρία. Το σίγουρο είναι ότι στον ευρωπαϊκό Μεσογειακό χώρο, ήρθε από την Ελλάδα, από Φοίνικες εμπόρους. Από εκεί πέρασε στην Ιταλία, Γαλλία, Ισπανια, Πορτογαλία, Αμερική, Αυστραλία. Κατά την Ελληνική παράδοση, η πρώτη ελιά φυτεύθηκε στην Ακρόπολη, από την θεά Αθηνά, στο ναό του Ερεχθείου Μορίου Διός και έτσι ονομάστηκε Μορέα ελιά. Αλλοι όμως λένε ότι έχει σχέση με την Κρήτη και συγκεκριμένα με την Κνωσσό, Φαιστό, Ζάκρος. Λέγεται ότι ήταν δώρο της θεάς Αθηνάς στους κατοίκους της πόλης της Αθήνας, όταν φιλονίκησε με τον θεό Ποσειδώνα, για το όνομα της πόλης των Αθηνών. Εκείνοι, σαν ένδειξη ευγνωμοσύνης, έδωσαν το όνομά της στην πόλη τους και αυτή τους δίδαξε την καλλιέργεια της ελιάς. Οι Αθηναίοι στα νομίσματά τους απεικόνιζαν την Αθηνά με στεφάνι ελιάς στο κράνος της και έναν αμφορέα με λάδι ή ένα κλαδί ελιάς. Στα παλάτια της  Κνωσσού, υπήρχαν περισσότερα από 1000 δωμάτια. Σύμφωνα με τη μυθολογία, στα υπόγεια του παλατιού ζούσε φυλακισμένος ο Μινώταυρος, το τέρας με κεφάλι ταύρου και σώμα ανθρώπου. Εκεί υπήρχαν ελαιοθήκες, όπου φυλασσόταν το λάδι (σώζονται μέχρι σήμερα). Μέσα σε αυτές υπήρχαν στέρνες από πέτρα, όπου τοποθετούσαν το λάδι, για να κατακαθίσουν τα διάφορα ξένα στοιχεία που υπήρχαν μέσα του (αυτή είναι μια πρωτόγονη μέθοδος απόσταξης λαδιού). Όταν καθάριζε το λάδι, το μετέφεραν με μια ειδική κουτάλα σε πιθάρια, όπου και αποθηκευόταν. Οι Κρήτες μετά το έκαναν εμπόριο. Στην Ακαδημία υπήρχαν οι 12 ιερές ελιές, οι μορίαι και ο ιερός ελαιώνας, από τον οποίο προερχόταν το λάδι που έδιναν, ως έπαθλο, στους νικητές των Παναθηναίων. Με κλάδο ελιάς ήταν στεφανωμένο το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός στην Ολυμπία, έργο του Φειδία και ένα από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου. Προστάτης των ιερών ελαιοδένδρων ήταν ο Δίας,"ο Μόριος Ζεύς". Τα στηρίγματα της στοάς του Παρθενώνα πατούσαν σε υψηλά βάθρα με ανάγλυφη παράσταση την ιερή ελιά της Αθήνας στον κορμό της οποίας ελισσόταν ένα φίδι. Το ρόπαλο του Ηρακλή ήταν φτιαγμένο από αγριελιά. Όταν ο Ηρακλής ολοκλήρωσε τους 12 άθλους του, έφερε από τη χώρα των Υπερβορείων (μυθικός λαός που πίστευαν ότι κατοικούσε πέρα από τον Βορρά ή στον ουρανό), βλαστάρι ελιάς και το φύτευε στην Ολυμπία. Με τα κλαδιά αυτής της ελιάς στεφάνωναν τους νικητές ολυμπιονίκες. Στο ναό της Ήρας, στην Αρχαία Ολυμπία, υπήρχε μια ελιά, η "καλλιστέφανος ελιά , από την οποία έφτιαχναν τον κότινο (στεφάνι αγριελιάς), με τον οποίο στεφάνωναν τους ολυμπιονίκες και τους έδιναν και μια φιάλη ελαιολάδου ,ως αναγνώριση νίκης.Στους ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας το 2004, στεφάνωσαν τους νικητές πάλι ,με κότινους, - στεφάνι ελιάς, όπως έκαναν και στα αρχαία χρόνια. Η ελιά αναφέρεται και στην Παλαιά Διαθήκη και στο Κοράνι. Μετά τον Κατακλυσμό του Νώε, όπως λέγεται στην Παλαιά Διαθήκη, το περιστέρι που γύρισε από την αναζήτηση ζωής στη στεριά,μετέφερε κλαδί ελιάς,οιωνός ότι η ανθρώπινη ζωή ξανάρχισε στη γη, μετά τη βιβλική καταστροφή. Ιερό δένδρο για τους Έλληνες.Στην αρχαία Αθήνα ,οι Αθηναίοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους πολιτισμένουςκαι κρατούσαν κλαδί ελιάς ,ενώ οι βάρβαροι και οι δούλοι κρατούσαν κλαδί βελανιδιάς, ως πρωτόγονος λαός.Με κλάδο ελιάς έρχονταν οι αγγελιοφόροι για σύναψη ειρήνης. Ο Ομηρος την ονόμασε "ατόφιο υγρό χρυσάφι".Οι Έλληνες φιλόσοφοι, ο Διοσκουρίδης, ο Διοκλής, ο Αναξαγόρας, ο Εμπεδοκλής μελέτησαν τις φαρμακευτικές ιδιότητες της ελιάς και την θρεπτική πηγή . Ο Αριστοτέλης αποκάλυψε την επιστήμη της ελαιοπαραγωγής. Ο Σόλων νομοθέτησε, απογορεύοντας να κόβουν πάνω από 2 δέντρα ελιάς τον χρόνο από τους Αθηναϊκούς ελαιώνες, για να προστατεύσει τους ελαιοπαραγωγούς. Οι αρχαίοι Έλληνες άλειφαν τα σώματά τους και τα μαλλιά τους με λάδι ελιάς, για περιποίηση και υγεία. Χρησιμοποιούσαν το ελαιόλαδο για να επουλώσουν πληγές, να θεραπεύσουν ασθένειες. Η ελιά εκτός από θρεπτικές ιδιότητες έχει και φαρμακευτικές. Ο Ιπποκράτης (ο πατέρας της Ιατρικής) την ονομάζει ο "μεγάλος θεραπευτής".Στον Ιπποκράτειο κώδικα αναφέροντα πάνω από 60 θεραπείες της ελιάς. Οι λαοί της Μεσογείου, ως ένδειξη εκτίμησης στην ελιά, διακοσμούσαν πολλά αντικείμενα (αγγεία, κοσμήματα, πέτρες, τοιχογραφίες, ....), με σχέδια ελιάς και καρπούς ελαιοδένδρων. Ο Κωστής Παλαμάς υμνεί την ελιά. Ο Βαν Γκόγκ έφτιαξε πίνακες με απεικόνιση ελιάς. Τα δημοτικά μας τραγούδια μιλούν για την ελιά. Οι Ρωμαίοι έφτιαχναν κοσμήματα από κλαδί ελιάς, ως ανταμοιβή στους επιφανείς πολίτες τους και με τις κατακτήσεις τους βοηθούσαν στην εξάπλωση της ελιάς. Μια τοιχογραφία στα ανάκτορα της Κνωσσού απεικονίζει έναν ελαιώνα. Στον Μυκηναϊκό τάφο του Βαφειού, τα χρυσά ποτήρια κοσμούνται με ελαιόδενδρα. Κατά την ελληνική παράδοση, με την γέννηση ενός παιδιού φύτευαν μια ελιά και όταν το παιδί γινόταν 6 χρονών, η ελιά άρχισε να δίνει τους καρπούς της. Στην Πορτογαλία έδιωχναν τα δαιμόνια με κλαδί ελιάς. Σε άλλα μέρη ραντίζουν με λάδι ελιάς τη γη, για καλή σοδειά. Στην Αίγυπτο πίστευαν ότι η θεά Ίσις, γυναίκα του Όσιρη, κρατούσε μυστική την καλλιέργεια της ελιάς. Στο Χριστιανισμό, στα καντήλια ανάβει λάδι ελιάς. Στο Μυστήριο της Βάπτισης και του Ευχελαίου χρησιμοποιείται το λάδι ελιάς.