Η ιστορία της ελιάς και το ελαιόδενδρο
Η ελιά κατάγεται από τη Μικρά Ασία και εξαπλώθηκε από το Ιράν, τη Συρία και την
Παλαιστίνη στην υπόλοιπη Μεσόγειο πριν από 6.000 χρόνια περίπου. Είναι ένα από
τα αρχαιότερα καλλιεργούµενα δένδρα στον κόσµο, το οποίο υπάρχει πριν από την
ανακάλυψη της γραφής. Καλλιεργήθηκε στην Κρήτη πριν από 3.000 χρόνια και ίσως
αποτελούσε την πηγή πλούτου του Μινωικού πολιτισµού. Οι Φοίνικες διέδωσαν την
καλλιέργεια της ελιάς στις Μεσογειακές ακτές της Αφρικής και της Νότιας Ευρώπης.
Επίσης, καρποί ελιάς έχουν βρεθεί σε αιγυπτιακούς τάφους που χρονολογούνται από
το 2.000 π.Χ. Η καλλιέργεια της ελιάς εξαπλώθηκε στους Έλληνες και αργότερα
στους Ρωµαίους.
Η χρήση του ελαιολάδου είναι γνωστή σε πολλές θρησκείες και πολιτισµούς.
Χρησιµοποιείται πολλές φορές κατά τη διάρκεια θρησκευτικών τελετών, όπως π.χ.
στο µυστήριο της βάπτισης.
Κατά την περίοδο των ισπανικών κατακτήσεων, ιεραπόστολοι µετέφεραν το αµπέλι
και την ελιά στην Καλιφόρνια, για τροφή αλλά και για τελετουργική χρήση. Το
ελαιόλαδο χρησιµοποιήθηκε επίσης για να χριστούν οι νέοι βασιλείς των Ελλήνων
και των Ιουδαίων. Επίσης, οι Έλληνες στεφάνωναν τους νικητές των αγώνων µε
κλαδιά ελιάς. Τέλος, το ελαιόλαδο χρησιµοποιήθηκε για να αλείφουν τους νεκρούς
σε πολλούς πολιτισµούς.
Τα ελαιόδενδρα στο Όρος των Ελαιών στην Ιερουσαλήµ, υπολογίζεται ότι
βρίσκονται εκεί περισσότερο από 2000 χρόνια. Εντούτοις, δεν είναι γνωστή η
ποικιλία των δένδρων στον ελαιώνα αυτό. Το ελαιόδενδρο έχει καλλιεργηθεί τόσο
πολύ από τον άνθρωπο στο πέρασµα του χρόνου, ώστε είναι δύσκολο να
προσδιοριστεί η εξέλιξη των ποικιλιών και των κλώνων της ελιάς. Στους
περασµένους αιώνες, η καλλιέργεια της ελιάς έχει εξαπλωθεί στη Βόρεια και Νότια
Αµερική, στην Ιαπωνία, τη Ν. Ζηλανδία και την Αυστραλία (∆ιαδίκτυο 2).
Η ελιά (Olea europaea) είναι ένα µικρό αειθαλές δένδρο το οποίο φτάνει τα 3 - 5 m
ύψος. Γενικά, η καλλιέργεια της ελιάς απαιτεί χρόνο, καθώς η πρώτη αποδοτική παραγωγή υπολογίζεται µετά από 8 - 10 χρόνια. Βέβαια υπάρχουν και ποικιλίες οι
οποίες δίνουν εξαιρετική παραγωγή µέσα σε 4 - 6 χρόνια. Το δένδρο φέρει µικρά,
ηµίλευκα λουλούδια το Μάιο και έχει χαρακτηριστικά µικρά φύλλα: µε απαλό
πράσινο χρώµα στο πάνω µέρος και ασηµί στο κάτω. Ο καρπός αρχίζει να ωριµάζει
τον Οκτώβρη, όπου και γίνεται η συγκοµιδή, αν η παραγωγή προορίζεται για βρώση,
όπως οι γνωστές πράσινες ελιές τουρσί. Σιγά σιγά οι ελιές αρχίζουν να µαυρίζουν
µέχρι το ∆εκέµβρη όπου και συλλέγονται, αν πρόκειται να καταναλωθούν σαν
αλατισµένες ή µαύρες τουρσί ή να σταλούν για παραγωγή ελαιόλαδου. Η σύσταση
του ελαιόκαρπου φαίνεται στον πίνακα 1. Ο καρπός της ελιάς περιέχει ένα κουκούτσι
το οποίο αποτελείται από 30% λιπίδια, 20% υδατάνθρακες και 50% νερό.
Εικόνα 1: Το ελαιόδενδρο κατά την περίοδο της καρποφορίας.
Η απόδοση του δένδρου είναι ουσιαστικά διετής: τον ένα χρόνο µεγαλώνει και τον
άλλο δίνει περισσότερο καρπό. Παρόλα αυτά, µεγαλύτερες ποσότητες ελαιόλαδου
και αποβλήτων παράγονται κάθε χρόνο. Αυτή η ιδιοµορφία στην καλλιέργεια της
ελιάς αρχικά οφείλεται σε βιολογικούς παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την
ανάπτυξη του δένδρου, και λιγότερο στις ιδιαίτερες κλιµατολογικές συνθήκες που
επικρατούν στη λεκάνη της Μεσογείου. Εντούτοις έχει σηµειωθεί σηµαντική πρόοδος
στις µεθόδους καλλιέργειας τα τελευταία 30 χρόνια που αποσκοπούσε στη βελτίωση
της παραγωγής, αλλά η ασταθής παραγωγή και η ολοένα και µεγαλύτερη ζήτηση της
αγοράς ακόµη παραµένουν πρόβληµα (Azbar et al., 2004).
Σχήµα 3: Τα επιµέρους τµήµατα του καρπού.
Μεσοκάρπιο Κουκούτσι Πυρήνας
Πίνακας 1: Βασικά συστατικά των επιµέρους τµηµάτων του καρπού
Συστατικά Μεσοκάρπιο (%) Κουκούτσι (%) Πυρήνας (%)
Νερό 50 - 60 9,3 30
Λάδι 15 - 30 0,7 27,3
Αζωτούχες ενώσεις 2 - 5 3,4 10,2
Σάκχαρα 3 - 7,5 41 26,6
Κυτταρίνη 3 - 6 38 1,9
Μέταλλα 1 - 2 4,1 1,5
Πολυφαινόλες 2 - 2,25 0,1 0,5 - 1
Άλλα - 3,4 24
http://www.nea.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου