Το νέο καθεστώς αναμένεται να εφαρμοστεί για πρώτη φορά το 2014 (δηλαδή για τα εισοδήματα που θα αποκτηθούν την προηγούμενη χρονιά, εξ ου και η "πρεμιέρα" των βιβλίων το 2013) και, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, το εισόδημα που θα προκύπτει από την αφαίρεση των δαπανών από τα έσοδα θα φορολογείται αρχικά με ένα συντελεστή 6%. Χαμηλότερο δηλαδή από αυτόν που αναμένεται να να ισχύσει για τους υπόλοιπους ελεύθερους επαγγελματίες.
Ωστόσο, στο οικονομικό επιτελείο υπάρχουν σκέψεις ο συντελστής να αυξηθεί σταδιακά και κατά τη διάρκεια των επόμενων χρόνων να φτάσει τουλάχιστον το 15%, με την προοπτική κάποια στιγμή να εξισωθεί με τον ενιαίο (για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις ατομικές επιχειρήσεις) φόρο. Μάλιστα, το βασικό σχέδιο προβλέπει στο αγροτικό εισόδημα να συνυπολογίζονται και οι αγροτικές ενισχύσεις που λαμβάνουν οι παραγωγοί από τα εθνικά ή τα κοινοτικά ταμεία.
Προς κατάργηση (;) το αφορολόγητο
Δεν έχει ξεκαθαρίσει, μέχρι στιγμής, εάν για τους κατ' επάγγελμα αγρότες θα εξακολουθήσει να ισχύει το αφορολόγητο όριο των 5.000 ευρώ. Ωστόσο, στην περίπτωση που οριστικοποιηθεί ο συντελεστής 6% για τα αγροτικά εισοδήματα (σε αντιδιαστολή με το 30% ή και 35% για το οποίο έκαναν λόγο οι διαρροές του υπουργείου Οικονομικών την περασμένη εβδομάδα), το πιο πιθανό είναι να καταργηθεί και οι παραγωγοί (κτηνοτρόφοι και γεωργοί) να φορολογούνται από το πρώτο ευρώ του εισοδήματος που προκύπτει από τις πωλήσεις και τις δαπάνες που θα καταγράφουν στα βιβλία τους.
"Ψαλιδίζονται" οι επιστροφές ΦΠΑ και πετρελαίου
Η αλλαγή στον τρόπο προσδιορισμού και φορολόγησης του αγροτικού εισοδήματος φέρνει ανατροπές και στις επιστροφές των φόρων οι οποίες, συν τοις άλλοις, οδεύουν προς "κούρεμα" καθώς πρόθεση της κυβέρνησης είναι να εξοικονομήσει πόρους και από αυτά τα "κονδύλια".
Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες, το ποσοστό της επιστροφής ΦΠΑ μειώνεται από το 11% στο 6% ενώ από το 2014 τα ποσά της επιστροφής θα υπολογίζονται επίσης βάσει βιβλίων και στοιχείων.
Εξίσου μεγάλο θα είναι το «ψαλίδι» στην επιστροφή του ειδικού φόρου για το αγροτικό πετρέλαιο η οποία θα διαμορφωθεί στο 0,264 ευρώ το λίτρο από 0,391 ευρώ το λίτρο, δηλαδή μείωση σε ποσοστό 32,4%.
Στοπ στα "μισακά" από το "φόρο κατοχής αγροτικής γης"
Ωστόσο, στο οικονομικό επιτελείο υπάρχουν σκέψεις ο συντελστής να αυξηθεί σταδιακά και κατά τη διάρκεια των επόμενων χρόνων να φτάσει τουλάχιστον το 15%, με την προοπτική κάποια στιγμή να εξισωθεί με τον ενιαίο (για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις ατομικές επιχειρήσεις) φόρο. Μάλιστα, το βασικό σχέδιο προβλέπει στο αγροτικό εισόδημα να συνυπολογίζονται και οι αγροτικές ενισχύσεις που λαμβάνουν οι παραγωγοί από τα εθνικά ή τα κοινοτικά ταμεία.
Προς κατάργηση (;) το αφορολόγητο
Δεν έχει ξεκαθαρίσει, μέχρι στιγμής, εάν για τους κατ' επάγγελμα αγρότες θα εξακολουθήσει να ισχύει το αφορολόγητο όριο των 5.000 ευρώ. Ωστόσο, στην περίπτωση που οριστικοποιηθεί ο συντελεστής 6% για τα αγροτικά εισοδήματα (σε αντιδιαστολή με το 30% ή και 35% για το οποίο έκαναν λόγο οι διαρροές του υπουργείου Οικονομικών την περασμένη εβδομάδα), το πιο πιθανό είναι να καταργηθεί και οι παραγωγοί (κτηνοτρόφοι και γεωργοί) να φορολογούνται από το πρώτο ευρώ του εισοδήματος που προκύπτει από τις πωλήσεις και τις δαπάνες που θα καταγράφουν στα βιβλία τους.
"Ψαλιδίζονται" οι επιστροφές ΦΠΑ και πετρελαίου
Η αλλαγή στον τρόπο προσδιορισμού και φορολόγησης του αγροτικού εισοδήματος φέρνει ανατροπές και στις επιστροφές των φόρων οι οποίες, συν τοις άλλοις, οδεύουν προς "κούρεμα" καθώς πρόθεση της κυβέρνησης είναι να εξοικονομήσει πόρους και από αυτά τα "κονδύλια".
Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες, το ποσοστό της επιστροφής ΦΠΑ μειώνεται από το 11% στο 6% ενώ από το 2014 τα ποσά της επιστροφής θα υπολογίζονται επίσης βάσει βιβλίων και στοιχείων.
Εξίσου μεγάλο θα είναι το «ψαλίδι» στην επιστροφή του ειδικού φόρου για το αγροτικό πετρέλαιο η οποία θα διαμορφωθεί στο 0,264 ευρώ το λίτρο από 0,391 ευρώ το λίτρο, δηλαδή μείωση σε ποσοστό 32,4%.
Στοπ στα "μισακά" από το "φόρο κατοχής αγροτικής γης"
Εκτός από το τρόπο προσδιορισμού και φορολόγησης του γεωργικού εισοδήματος, η κυβέρνηση προωθεί ανατροπές και στο πεδίο της φορολόγησης της αγροτικής γης. Εκ πρώτης όψεως, αυτές δε φαίνεται να επηρεάζουν τους επαγγελματίες αγρότες.
Μια δεύτερη και πιο προσεκτική ανάγνωση, όμως, δείχνει ότι τα σχέδια για το «φόρο κατοχής αγροτικής γης» (που, όπως όλα δείχνουν, θα ισχύσει για τους ετεροεπαγγελματίες καθώς και όσους διαθέτουν αγροτεμάχια που δεν καλλιεργούν, όχι όμως και για τους επαγγελματίες αγρότες) δημιουργούν νέα δεδομένα τόσο για το κόστος ενοικίασης αγροτικής γης όσο και για την ενεργοποίηση δικαιωμάτων επί αγροτικών ενισχύσεων. Καθώς, μάλιστα, ένας μεγάλος αριθμός ετεροεπαγγελματιών αναμένεται να προχωρήσουν σε πωλήσεις και μεταβιβάσεις γης προκειμένου να αποφύγουν τη φορολόγησης, φαίνεται ότι δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για το δραστικό περιορισμό του φαινομένου που είναι στην πιάτσα ευρέως γνωστό ως «μισακά» αγροκτήματα...
Μια δεύτερη και πιο προσεκτική ανάγνωση, όμως, δείχνει ότι τα σχέδια για το «φόρο κατοχής αγροτικής γης» (που, όπως όλα δείχνουν, θα ισχύσει για τους ετεροεπαγγελματίες καθώς και όσους διαθέτουν αγροτεμάχια που δεν καλλιεργούν, όχι όμως και για τους επαγγελματίες αγρότες) δημιουργούν νέα δεδομένα τόσο για το κόστος ενοικίασης αγροτικής γης όσο και για την ενεργοποίηση δικαιωμάτων επί αγροτικών ενισχύσεων. Καθώς, μάλιστα, ένας μεγάλος αριθμός ετεροεπαγγελματιών αναμένεται να προχωρήσουν σε πωλήσεις και μεταβιβάσεις γης προκειμένου να αποφύγουν τη φορολόγησης, φαίνεται ότι δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για το δραστικό περιορισμό του φαινομένου που είναι στην πιάτσα ευρέως γνωστό ως «μισακά» αγροκτήματα...
Τι σημαίνουν οι προωθούμενες αλλαγές στη φορολογία
Τα σημαντικότερα σημεία του νέου φορολογικού καθεστώτος, που θα κληθούν να εφαρμόσουν τα επόμενα χρόνια οι Έλληνες αγρότες, έχουν να κάνουν με την υποχρέωση όλων στην τήρηση λογιστικών βιβλίων, την ενδεχόμενη κατάργηση του αφορολόγητου ορίου που απολαμβάνουν σήμερα οι συντελεστές του κλάδου και στην επιβολή φόρου κατοχής αγροτικής γης για τους ιδιοκτήτες των αγροτεμαχίων που δεν καλλιεργούν όμως οι ίδιοι τα κτήματά τους.
Η τήρηση των βιβλίων (εσόδων - εξόδων), παρότι θα δυσκολέψει κάπως, τουλάχιστον διαδικαστικά τους μικροκαλλιεργητές, είναι χωρίς αμφιβολία μια εξέλιξη που θέτει σε νέα βάση τη συγκρότηση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και βάζει τα θεμέλια για τη δημιουργία και στην Ελλάδα σύγχρονων αγροτικών επιχειρήσεων, ενδεχομένως και ανεξάρτητα από το μέγεθός τους.
Η κατάργηση του αφορολογήτου, εφόσον τελικά υιοθετηθεί, συνιστά σαφέστατη επιβάρυνση για το σύνολο των συντελεστών της αγροτικής παραγωγής που πλήττει ωστόσο πολύ βαριά τους μικροκαλλιεργητές και γενικά τους μικροεπαγγελματίες του χώρου που κινούνται γύρω από τα όρια της φτώχειας.
Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν είχαν αποσαφηνισθεί οι κυβερνητικές προθέσεις και καλό είναι, για τη βιωσιμότητα των μικρών εκμεταλλεύσεων, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να επανεξετάσει αυτή την επιλογή.
Τέλος, η εφαρμογή του φόρου κατοχής αγροτικής γης, παρ’ ότι έχει «εξυγιαντικά» στοιχεία, προσφέροντας ευκαιρίες στους πραγματικούς καλλιεργητές να αποκτήσουν φθηνότερη γη, κρύβει πολλές παγίδες.
Σε νέες βάσεις το αγροτικό επάγγελμα
Ως ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι θα είναι υποχρεωμένοι να τηρούν… ευλαβικά βιβλία με τα έσοδα και τις δαπάνες τους θα αντιμετωπίζονται πλέον οι αγρότες από την εφορία, αρχής γενομένης από το 2013.
Το νέο φορολογικό πλαίσιο που επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών και το οποίο εκτός απροόπτου θα τεθεί σε ισχύ για πρώτη φορά το 2014 (δηλαδή για τα εισοδήματα που θα αποκτηθούν το 2013) αλλάζει ριζικά τα δεδομένα για τον αγροτικό κόσμο, αφού ουσιαστικά τον εξομοιώνει με τους υπόλοιπους επιτηδευματίες.
Η αλλαγή αυτή αναμφισβήτητα φέρνει μαζί της μεγαλύτερες επιβαρύνσεις (αφού σήμερα ένα μεγάλο κομμάτι γεωργών και κτηνοτρόφων δεν πληρώνουν φόρο), ταυτόχρονα όμως θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να λειτουργήσει και ως εφαλτήριο για την αναβάθμιση του κύρους και την ολική αναδιοργάνωση του αγροτικού επαγγέλματος.
Πιο αναλυτικά, το σχέδιο στο οποίο –υπό τις... πιεστικές παραινέσεις της τρόικας- έχει καταλήξει το οικονομικό επιτελείο προβλέπει την κατάργηση του ειδικού καθεστώτος που απολαμβάνουν σήμερα οι αγρότες. Ανι’ αυτού, οι περίπου 300.000 επαγγελματίες του αγροτικού χώρου θα πρέπει εφεξής να κρατούν βιβλία εσόδων-εξόδων από τη διαφορά των οποίων (εφόσον φυσικά αυτή έχει θετικό πρόσημο) θα προκύπτει το καθαρό εισόδημά τους.
Μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει ξεκαθαρίσει αν το εισόδημα αυτό θα φορολογείται στο σύνολό του.
Οι πρώτες πληροφορίες ήθελαν τους αγρότες, μαζί με το ειδικό καθεστώς, να «χάνουν» και το αφορολόγητο –όπως προβλέπεται ότι θα το χάσουν και όλοι οι υπόλοιποι ελεύθεροι επαγγελματίες. Ωστόσο εσχάτως, βάσει των τελευταίων διαρροών, το υπουργείο Οικονομικών φέρεται να το… ξανασκέφτεται.
Αν επικρατήσει το πρώτο σενάριο, το καθαρό εισόδημα που θα προκύπτει από την αφαίρεση των δαπανών από τα έσοδα θα φορολογείται από το πρώτο ευρώ είτε με έναν ξεχωριστό είτε με τον συντελεστή 30% ή 35% ο οποίος θα είναι ενιαίος για όλους τους επιτηδευματίες και τις ατομικές επιχειρήσεις.
Στη δεύτερη περίπτωση -αν δηλαδή διατηρηθεί το αφορολόγητο-, οι επαγγελματίες αγρότες θα φορολογούνται μόνο για το εισόδημα που θα προκύπτει μετά την αφαίρεση του αφορολόγητου των 5.000 ευρώ (εκτός φυσικά κι αν το όριο αυτό μειωθεί, οπότε θα αφαιρείται το αντίστοιχο ποσό). Υπενθυμίζουμε ότι η κατάργηση του ειδικού καθεστώτος των αγροτών (όπως και όλων υπόλοιπων «ειδικών» ή «προνομιακών» καθεστώτων) αποτελούσε από τις βασικές κατευθύνσεις της τρόικας στο πλαίσιο της φορολογικής μεταρρύθμισης και, όπως είχε αποκαλύψει σε παλαιότερα ρεπορτάζ της η Agrenda, είχε... περίοπτη θέση στις γνωστές εκθέσεις του ΔΝΤ.
Στη δεύτερη περίπτωση -αν δηλαδή διατηρηθεί το αφορολόγητο-, οι επαγγελματίες αγρότες θα φορολογούνται μόνο για το εισόδημα που θα προκύπτει μετά την αφαίρεση του αφορολόγητου των 5.000 ευρώ (εκτός φυσικά κι αν το όριο αυτό μειωθεί, οπότε θα αφαιρείται το αντίστοιχο ποσό). Υπενθυμίζουμε ότι η κατάργηση του ειδικού καθεστώτος των αγροτών (όπως και όλων υπόλοιπων «ειδικών» ή «προνομιακών» καθεστώτων) αποτελούσε από τις βασικές κατευθύνσεις της τρόικας στο πλαίσιο της φορολογικής μεταρρύθμισης και, όπως είχε αποκαλύψει σε παλαιότερα ρεπορτάζ της η Agrenda, είχε... περίοπτη θέση στις γνωστές εκθέσεις του ΔΝΤ.
Βαρύς ο λογαριασμός αλλά και... ευκαιρία για ξεκαθάρισμα
Είναι φανερό ότι με το νέο φορολογικό πλαίσιο θα υποχρεωθούν σε απόδοση φόρου περισσότεροι αγρότες, ακόμα και χαμηλά εισοδήματα, τα οποία μέχρι σήμερα εξαιρούνταν από τη φορολογία. Ανεξάρτητα από τις αναμφισβήτητες -και γνωστές σε όλους τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ- στρεβλώσεις του ισχύοντος μοντέλου, το νέο καθεστώς έρχεται να αφαιρέσει επιπλέον ρευστότητα από τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις σε μια εποχή που οι τραπεζικές χρηματοδοτήσεις δίνονται με το σταγονόμετρο, το κόστος παραγωγής αυξάνεται, η κυβέρνηση επεξεργάζεται σενάρια μείωσης της επιστροφής ΦΠΑ (από 11% στο 6%) ενώ στην Ε.Ε. έχει ανοίξει συζήτηση ακόμα και για «ψαλίδισμα» του προϋπολογισμού της ΚΑΠ.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, είναι δύσκολο να βρει πρόσφορο έδαφος και να ακουστεί η «αιρετική» άποψη -που, ωστόσο, ασπάζονται αρκετοί άνθρωποι με γνώση των δομών και των προβλημάτων του κλάδου αλλά και πολλοί επαγγελματίες αγρότες- η οποία θέλει το νέο πλαίσιο να λειτουργεί ως μια πρώτης τάξεως ευκαιρία προκειμένου να αποκτήσει άλλο κύρος και να οικοδομηθεί από νέες, διαφορετικές βάσεις το αγροτικό επάγγελμα. Kυρίως μέσω μέσω της αποκατάστασης της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς αγροτικών προϊόντων: Η υποχρεωτική έκδοση παραστατικών σε όλα τα στάδια μπορεί να βάλει τέλος στα «παιχνίδια» των μεσαζόντων και να περιορίσει κατά πολύ την ψαλίδα των τιμών από το χωράφι στο ράφι.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι ξένοι τεχνοκράτες που επιμένουν για την αλλαγή του πλαισίου διατείνονται ότι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης θα προέλθει όχι τόσο από τη φορολογητέα ύλη που θα συνεισφέρουν οι αγρότες αλλά κυρίως από την υποχρέωσή τους να ζητούν παραστατικά σε όλα τα στάδια της δραστηριότητάς τους.
Βασική προϋπόθεση, όμως, για να επιτευχθούν τα παραπάνω είναι να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Και για να συμβεί αυτό θα πρέπει η όποια φορολογική μεταρρύθμιση να συνοδεύεται ή να εμπεριέχει μέτρα που οδηγούν στη μείωση -τουλάχιστον- του κόστους παραγωγής.
Ποιοι θα πληρώσουν το «φόρο γης»
Καινούργια δεδομένα στην αγορά γης και δη των αγροτικών εκτάσεων δημιουργεί ο νέος φόρος ακινήτων που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από το 2013 και στον οποίο θα συμπεριληφθεί και ο ιδιότυπος «φόρος κατοχής αγροτικής γης».
Σύμφωνα με τα σχέδια του οικονομικού επιτελείου, το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών (το γνωστό «χαράτσι») και ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ) θα αντικατασταθούν από ένα νέο ενιαίο φόρο. Ο φόρος αυτός θα επιβληθεί και σε ακίνητα που σήμερα απαλλάσσονται της φορολογίας, όπως τα αγροτεμάχια, οι αγροί και οι υπόλοιπες εκτός σχεδίου πόλεων ή οικισμών εκτάσεις γης.
Η όποια αντικειμενική αξία των αγροτεμαχίων, θα προστίθεται στην αντικειμενική αξία των άλλων ακινήτων που τυχόν έχει ο φορολογούμενος και θα φορολογείται για το σύνολο της περιουσίας. Το αφορολόγητο από το νέο φόρο θα είναι -κατά πάσα πιθανότατα- χαμηλό και θα οριστεί στις 100.000 ευρώ και η επιβάρυνση θα κλιμακώνεται ανάλογα με την αξία της περιουσίας που θα εκτιμά η εφορία.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, εξαίρεση θα προβλέπεται μόνο για τις αγροτικές γαίες οι οποίες ανήκουν και καλλιεργούνται από κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα εάν θα εξαιρεθούν και οι ετεροεπαγγελματίες, δηλαδή όσοι ιδιώτες διαθέτουν και καλλιεργούν ένα κομμάτι γης χωρίς όμως αυτό να αποτελεί το βασικό μέσο βιοπορισμού τους. Το πιο πιθανό, πάντως, είναι η συγκεκριμένη κατηγορία πολιτών να κληθεί να πληρώσει το «φόρο κατοχής αγροτικής γης» ενώ δεν αποκλείεται να επιβαρυνθεί και με κάποιον άλλο τρόπο, καθώς στο τραπέζι έχει πέσει (ασαφής προς το παρόν) πρόταση για έκτακτη φορολόγηση των εισοδημάτων από γεωργική δραστηριότητα των μη επαγγελματιών αγροτών.
Σε κάθε περίπτωση, ο νέος φόρος ακινήτων θα «πονέσει» τους κατόχους αγροτικής γης που δεν ασκούν κατ’ ουσία το επάγγελμα και είτε εμφανίζονται ως καλλιεργητές είτε υπάρχουν ως ιδιότυποι ενοικιαστές, διατηρώντας αποστάσεις από τη φορολογική διαδικασία. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη των εκμεταλλεύσεων των πραγματικών καλλιεργητών και την ανταγωνιστικότητα του κλάδου μέσω της εξάλειψης του φαινομένου που είναι γνωστό και ως «μισιακά αγροκτήματα».
Μεταβιβάσεις γης από ετεροεπαγγελματίες που φοβούνται τη φορολογία αγροτεμαχίων
Νέα δεδομένα τόσο για το κόστος ενοικίασης αγροτικής γης όσο και για την ενεργοποίηση δικαιωμάτων επί αγροτικών ενισχύσεων, δημιουργούν οι προωθούμενες αλλαγές στη φορολογία αγροτών, με βάση την επεξεργασία που γίνεται από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Τεχνοκράτες και συντελεστές του αγροτικού χώρου εκτιμούν ότι ο υπό συζήτηση φόρος κατοχής αγροτεμαχίων θα αποτελεί ισχυρό αντικίνητρο για τους σημερινούς ετεροεπαγγελματίες κατόχους αγροτικής γης που δεν ασχολούνται με την καλλιέργειά της. Το θέμα είναι αν το «αντικίνητρο» θα είναι τόσο ισχυρό που να οδηγήσει τους ιδιοκτήτες στη μεταβίβαση αυτών των εκτάσεων ή θα κινείται σε τέτοιο επίπεδο που θα τους δίνει το δικαίωμα να μεταφέρουν το φορολογικό κόστος, μέσω της αύξησης του ενοικίου, πάλι στους καλλιεργητές. Αυτό βέβαια θα εξαρτηθεί και από τα περιθώρια κέρδους που θα έχουν οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις, δηλαδή από τον ανταγωνισμό μεταξύ των ενδιαφερομένων για ενοικίαση αγροτικής γης.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι τα τελευταία χρόνια, παρά την έλλειψη ρευστότητας που χαρακτηρίζει τις αγροτικές επιχειρήσεις, οι τιμές των ενοικίων ακολουθούν αυξητική τάση κι αυτό συνδέεται με τη γενική αίσθηση που υπάρχει ότι οι τιμές των αγροτικών προϊόντων κερδίζουν έδαφος στη διεθνή αγορά. Τον τόνο της αγοράς δίνουν βέβαια τα μεγάλα αγροτεμάχια που βρίσκονται σε παραγωγικές ζώνες την ενοικίαση των οποίων επιζητούν μεγάλες και εύρωστες αγροτικές εκμεταλλεύσεις, με καλούς δείκτες ρευστότητας.
Αντίθετα, όλο και πιο δύσκολη γίνεται τα τελευταία χρόνια η κατάσταση για τις μικρές εκμεταλλεύσεις, όπως πολύ μικρότερα καθίστανται χρόνο με το χρόνο και τα περιθώρια δημιουργίας οικονομικού οφέλους από την αξιοποίηση αγροτικών εκτάσεων που βρίσκονται σε μη αρδεύσιμες, λιγότερο γόνιμες και μειονεκτικές περιοχές. Είναι σαφές ότι με βάση τα στοιχεία της κατάστασης των τελευταίων ετών, στις μεν παραγωγικές ζώνες τα περιθώρια κέρδους των εκμεταλλεύσεων έχουν μειωθεί και είναι οριακά, στις δε λιγότερο γόνιμες ζώνες οι δείκτες οικονομικού οφέλους των εκμεταλλεύσεων, με ελάχιστες εξαιρέσεις, έχουν περάσει σε καθαρά αρνητικό έδαφος.
Η εντύπωση που υπάρχει σε όσους παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις στον αγροτικό χώρο, είναι ότι οι αποφάσεις στη φορολογία και δη εκείνες που αφορούν στη φορολογία της αγροτικής γης θα επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό και την πολιτική των σημερινών ιδιοκτητών γης σε ό,τι αφορά στην ενεργοποίηση δικαιωμάτων επί αγροτικών εκτάσεων. Κι εδώ βέβαια, οι αποφάσεις θα κινηθούν σε δύο ταχύτητες. Στην πρώτη κατηγορία είναι οι ιδιοκτήτες γης που θα επιλέξουν να καλλιεργήσουν οι ίδιοι τη γη τους, ενεργοποιώντας ταυτόχρονα και τα αντίστοιχα δικαιώματα, ενώ στη δεύτερη κατηγορία είναι οι ιδιοκτήτες γης που θα επιλέξουν είτε να περιορισθούν στην ενοικίασή της –με ένα υψηλότερο ίσως ενοίκιο- είτε να μεταβιβάσουν με οποιοδήποτε τρόπο τη γη τους σε κάποιους από τους ενεργούς σήμερα καλλιεργητές.
Σε κάθε περίπτωση, όλα τα στοιχεία συνηγορούν στην προοπτική ότι θα περιορισθούν χρόνο με το χρόνο οι περιπτώσεις των λεγόμενων «μισακών», λύση που υπήρξε ιδιαίτερα διαδεδομένη στις μεγάλες αγροτικές περιοχές, καθώς η πλευρά των πραγματικών καλλιεργητών, σε αντίθεση μ’ αυτή των ιδιοκτητών, δεν δείχνει να έχει στο εξής κανένα συμφέρον από τη διαιώνιση αυτής της κατάστασης. Υπάρχει μάλιστα ο κίνδυνος, περιπτώσεις καλλιεργητών να κατηγορηθούν ότι με τη στάση τους «διευκολύνουν» τους ιδιοκτήτες να αποκρύψουν το πραγματικό καθεστώς και να αποφύγουν τη φορολογία της αγροτικής γης, εμφανιζόμενοι στα χαρτιά και μόνο ως «συγκαλλιεργητές».
Οι «γκρίζες ζώνες» και τα ...ερωτηματικά του νέου πλαισίου
Τα όσα έχουν δει μέχρι σήμερα το φως της δημοσιότητας σχετικά με τις αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των επαγγελματιών αγροτών και της ακίνητης περιουσίας αφήνουν αναπάντητα αρκετά ερωτήματα, ορισμένα εκ των οποίων καθε άλλο παρά επουσιώδη μπορούν να χαρακτηρισθούν. Δεδομένου ότι η διαπραγμάτευση για τη φορολογική μεταρρύθμιση είναι ακόμα «ανοικτή» όπως κι εκείνη με την τρόικα, δεν αποκλείεται κάποια από αυτά να απαντηθούν μέσα στις επόμενες μέρες. Επί του παρόντος, ωστόσο, τα «θολά» σημεία δεν είναι λίγα.
Τι μέλλει γενέσθαι με το αφορολόγητο;
Οι αντικρουόμενες διαρροές των τελευταίων ημερών έχουν δημιουργήσει -ενδεχομένως και σκόπιμα- σύγχυση γύρω από το ζήτημα. Τη στιγμή που γράφονται αυτές, το βασικό σενάριο προβλέπει την κατάργηση του αφορολόγητου αλλά, παράλληλα, την υιοθέτηση ενός χαμηλότερου (σε σχέση με άλλα "ελεύθερα" επαγγέλματα) φορολογικού συντελεστή για τους αγρότες. Σε αντίθετη περίπτωση, εάν δηλαδή ισχύσει ο ενιαίος συντελεστής του 30% (ή 35%), αναμένεται να διατηρηθεί το όριο των 5.000 ευρώ αφενός ως ένα ελάχιστο «δίχτυ ασφαλείας» για τα χαμηλότερα εισοδήματα. Το ενδεχόμενο να επιβληθεί υψηλός συντελεστής (30% ή 35%) και να καταργηθεί παράλληλα του αφορολόγητο για τους αγρότες συγκεντρώνει αυτή τη στιγμή λίγες πιθανότητες, χωρίς φυσικά να μπορεί να αποκλειστεί εντελώς.
Θα κληθούν να πληρώσουν εξίσου το «φόρο κατοχής αγροτικής γης» όλοι οι ετεροεπαγγελματίες;
Θα κληθούν να πληρώσουν εξίσου το «φόρο κατοχής αγροτικής γης» όλοι οι ετεροεπαγγελματίες;
Δεν έχει γίνει ξεκάθαρο αν θα κάποιος υπάρξει διαχωρισμός μεταξύ των μη επαγγελματιών αγροτών που έχουν στην κατοχή τους αγροτική γη και την καλλιεργούν αποκτώντας, έτσι, κάποιο συμπληρωματικό εισόδημα, εκείνων που διαθέτουν αγροτεμάχια και τα νοικιάζουν και αυτών που διαθέτουν μεν αγροτεμάχια, τα οποία όμως απλά αφήνουν αναξιοποίητα και αδρανή. Έπίσης, δεν έχει διευκρινισθεί κατά πόσο ο εν λόγω φόρος θα επιβληθεί εξίσου και χωρίς διαχωρισμούς σε παραγωγικές και μη παραγωγικές γαίες. Παράγοντες του κλάδου σημειώνουν ότι ότι δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο φορολογικά π.χ. εκτάσεις που χρησιμοποιούνται ως βοσκότοποι και εύφορα χωράφια που χρησιμοποιούνται για καλλιέργεια.
Τι θα γίνει με τα αγροτεμάχια στα οποία έχουν εγκατασταθεί φωτοβολταϊκά;
Από τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες μέχρι στιγμής, προκύπτει ότι οι ιδιοκτήτες των εκτάσεων αυτών θα συμπεριληφθούν στη φορολογία- εκτός κι αν ανήκουν σε κατ’ επάγγελμα αγρότες, οπότε θα εξαιρεθούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου